علل مرگ و میر در جهان

56 میلیون نفر در سال 2017 جان باختند.علت مرگ آنها چیست؟ چگونه علل مرگ و میر در طول زمان تغییر کرده و بین کشورها و مناطق مختلف جهان متفاوت است؟ و چه عواملی منجر به مرگ زودرس می شود؟ اینها سوالات بزرگی است که ما در اینجا به آنها پاسخ می دهیم.

 

علت مرگ و عوامل خطر

مهم است که بدانیم منظور از علت مرگ و عامل خطر مرتبط با مرگ زودرس چیست؛در چارچوب اپیدمیولوژیک مطالعه بار جهانی بیماری، هر مرگ یک علت خاص دارد. به عبارتی: «هر مرگ به یک علت زمینه‌ای منسوب می‌شود - علتی که آغازگر مجموعه‌ای از حوادث منجر به مرگ است(علت اولیه)». این تعریف با مرگ هایی که به دلیل وجود عوامل خطر اتفاق افتاده است متفاوت است. در واقع عوامل خطر عواملی هستند که در صورت حذف از یک جامعه که در معرض آن(عامل خطر) قرار دارد باعث کاهش مرگ و میر میشود و خود یک علت قطعی برای مرگ فرد محسوب نمیشود (مثلاً در مورد مصرف دخانیات یا شاخص توده بدنی فرد) در بخش زیر، در مورد اندازه‌گیری، توضیح دقیق‌تری پیدا خواهید کرد.

 

مردم به چه علت می میرند؟

56 میلیون نفر در سال 2017 جان خود را از دست داده اند.این افراد به چه علت جان باختند؟ مطالعه بار جهانی بیماری(Global Burden of Disease )یک مطالعه جهانی بزرگ در مورد علل مرگ و میر و بیماری ها است که در مجله پزشکی The Lancet منتشر شده است. این برآوردها از تعداد سالانه مرگ و میر بر اساس علت در اینجا نشان داده شده است. این مطالعه مرگ و میر را در سراسر جهان نشان داده است. اما می‌توانید با استفاده از کلید «تغییر کشور»، داده‌های مربوط به تعداد سالانه مرگ‌ها را بر اساس علت برای هر کشور یا منطقه بررسی کنید. بیماری های غیرواگیر (NCD) نه تنها بر ارقام مرگ و میر در سطح جهانی غالب هستند، بلکه اکثریت مرگ و میرها را در کشورهای پردرآمد تشکیل می دهند.

مرگ و میر ناشی از عللی مانند بیماری های عفونی، سوء تغذیه، کمبودهای تغذیه ای، مرگ و میر نوزادان و مادران در کشورهای با درآمد کم و متوسط شایع است - و در برخی موارد غالب است. به عنوان مثال، در کنیا، علت اصلی مرگ و میر بیماری های diarrheal (بیماری هایی که با دفع مقدار زیادی آب و الکترولیت از راه گوارش همراه است(بیماری های اسهالی)) است. در آفریقای جنوبی و بوتسوانا، عامل اصلی مرگ و میر HIV/AIDS است. در کشورهای با درآمد بالا، سهم مرگ و میر ناشی از این موارد بسیار کم است.

با استفاده از جدول زمانی روی نمودار، همچنین می توانید بررسی کنید که چگونه مرگ و میر بر اساس علت در طول زمان تغییر کرده است. میزان مرگ و میر مربوط به بیماری و سایر عوامل مرتبط با سلامتی در طول زمان نسبتاً آهسته تغییر می کنند؛در حالی که نرخ مرگ و میر ممکن است به عنوان بخشی از یک روند کلی سال به سال تعقییر یابد اما تغییرات چشمگیر در چنین مرگ‌هایی معمولاً نادر است.

بلایای طبیعی و مرگ و میر ناشی از تروریسم و جنگ استثنای مهمی در این قاعده هستند، زیرا ممکن است بین کشورهای مختلف به طور قابل توجهی متفاوت باشد. این اتفاقات می تواند مقایسه سالانه مرگ و میر کلی و میزان مرگ و میر با عوامل مرتبط با سلامت و رویدادهای ناپایدار را(مانند جنگ ها و بلایای طبیعی) چالش برانگیزتر کند.

درک ریسک مربوطه به این وقایع نیازمند مروری طولانی‌مدت از سال‌های مرگ‌ومیر با بالا و پایین است. بحث و تحلیل درباره این موضوع را در قسمتی در اینجا پوشش می دهیم.

نمودار مرتبط:سهم مرگ و میر بر اساس علت آن. این نمودار میزان مرگ و میر جهانی را بر اساس علت نشان می دهد که به عنوان سهم مرگ و میر سالانه به جای عدد مطلق نشان داده می شود.

تحقیقات مرتبط: ما تفاوت های عمده مرگ و میر را در سراسر جهان با استفاده از نمونه های کشوری ارائه شده در اینجا مطالعه می کنیم.

 

علل مرگ بر اساس دسته بندی

سهم مرگ و میر ناشی از بیماری های عفونی در حال کاهش است. سهم بیشتری از مرگ و میر به بیماری های غیرواگیر اختصاص داده شده. در نمودار، توزیع مرگ و میر جهانی را می بینیم که به سه دسته کلی تقسیم شده است:

1 - به رنگ زرد: جراحات ناشی از تصادفات جاده ای، قتل، مرگ و میر،جنگ، غرق شدن، حوادث ناشی از آتش سوزی، بلایای طبیعی و خودکشی.

 2 – به رنگ آبی: بیماری های غیر واگیر. این بیماری ها اغلب بیماری های مزمن و طولانی مدت هستند و شامل بیماری های قلبی عروقی (از جمله سکته مغزی)، سرطان ها، دیابت و بیماری های مزمن تنفسی (مانند بیماری مزمن ریوی و آسم، به استثنای بیماری های عفونی تنفسی مانند سل و آنفولانزا) می شود.

3- به رنگ قرمز: بیماری های واگیر (بیماری های عفونی) مانند HIV/AIDS، مالاریا و سل همراه با مرگ مادر در بارداری، مرگ نوزادان و مرگ و میر ناشی از سوء تغذیه.

این توضیع برای مرگ‌های جهانی به‌عنوان پیش‌فرض نشان داده شده است، اما می‌توان آن را برای هر کشور یا منطقه‌ای با استفاده از «تغییر کشور» در نمودار مشاهده کرد.

در سطح جهانی می بینیم که اکثر مرگ و میرها ناشی از بیماری های غیر واگیر (NCDs) است. در مجموع بیش از 73 درصد از مرگ و میرهای جهانی را بیماری های غیرواگیر تشکیل می دهند. از آنجایی که جهان در مبارزه با بسیاری از بیماری‌های عفونی درحال پیشرفت است، همچنین با افزایش سن جمعیت، انتظار داریم که بیماری‌های غیرواگیر به‌عنوان علت مرگ به طور فزاینده‌ای غالب شوند.

 

نمودار مرتبط – میزان مرگ و میر ناشی از علل مرگ. این نمودار میزان مرگ و میر ناشی از بیماری های عفونی، بیماری های غیرواگیر و صدمات را در طول زمان نشان می دهد.

علل مرگ بر اساس سن

 در این نمودار تفکیک مرگ و میر بر اساس گروه سنی را مشاهده می کنیم. در سطح جهان، افراد کمتری در سنین جوانی می میرند. در سال 2017، 56 میلیون مرگ در سراسر جهان وجود داشته است؛نزدیک به نیمی از این افراد (49٪) افراد 70 سال یا بیشتر بودند،27 درصد افراد بین 50 تا 69 سال سن داشتند،14% افراد بین 15 تا 49 سن داشتند،تنها 1% کمتر از 5 سال و جوان تر از 14 سال بودند،و تقریباً 10٪ کودکان زیر 5 سال بودند. سنین مرگ و میر افراد از سال 1990 به طور قابل توجهی تغییر کرده است. افراد کمتری در سنین جوانی می میرند. در سال 1990، تقریباً یک چهارم کل مرگ و میرها مربوط به کودکان زیر 5 سال بود. در سال 2017، این میزان به کمتر از 10 درصد کاهش یافت. در مقابل، سهم مرگ و میر در گروه سنی بالای 70 سال از یک سوم به نیمی از کل مرگ‌ها در این دوره افزایش یافته است.

امکان تغییر این نمودار به هر کشور یا منطقه دیگری در جهان وجود دارد. در کشورهای از نرخ سلامتی بالای برخوردارند،سهم مرگ در سنین پایین بسیار پایین است. در ژاپن بیش از 83 درصد مرگ و میر افراد در سن 70 سال یا بیشتر است.

علل مرگ و میر در کودکان زیر 5 سال

این نمودار تعداد مرگ و میر کودکان زیر 5 سال را بر اساس علل آن نشان می دهد. همراه با ترکیبی از اختلالات نوزادی (نوزادان کمتر از 28 روز)، عفونت ها و نقایص مادرزادی (از بدو تولد)، می بینیم که بیشترین سهم مرگ و میر در کودکان زیر 5 سال ناشی از عوارض در بدو تولد یا در چند هفته اول زندگی است. . افراد زیر 5 سال نیز بسیار مستعد ابتلا به عفونت های دستگاه تنفسی تحتانی، بیماری های عفونی، عفونت های اسهالی، سوء تغذیه و کمبودهای تغذیه ای هستند.

میزان مرگ و میر در افراد زیر 5 سال معمولاً در کشورهای با درآمد بالا بسیار کمتر است و ماهیت این مرگ و میرها با ماهیت آن در کشورهای با درآمدهای پایین متفاوت است. برای مثال، در انگلستان، مرگ و میر کودکان به شدت تحت تأثیر عوارض نوزادی است و نرخ مرگ و میر ناشی از بیماری های عفونی و اسهالی و سوء تغذیه بسیار کم است. در مقابل، بیماری‌های عفونی و کمبودهای تغذیه‌ای از علل عمده مرگ و میر در کشورهای با ‌درآمدکم هستند.

علل مرگ و میر کودکان بین 5 تا 14 سال

این نمودار علل مرگ و میر کودکانی را که بین سنین 5 تا 14 سالگی فوت کرده اند نشان می دهد.

در سطح جهانی، مرگ و میر در گروه سنی 5 تا 14 سال درصد کمی از نرخ کلی مرگ و میر (1-2٪) را تشکیل می دهد. شش علت اصلی مرگ و میر در این رده سنی وجود دارد. علل اصلی در سطح جهانی در سنین 5 تا 14 سال، تصادفات جاده ای، سرطان ها و مالاریا است. عفونت های دستگاه تنفسی تحتانی، اچ آی وی/ایدز، بیماری های اسهالی و غرق شدگی همگی علل غالب هستند که معمولاً در محدوده 40000 تا 50000 مرگ در سال 2017 قرار دارند.

باز هم، این توزیع بسته به کشور متفاوت است. به عنوان مثال، در ایالات متحده، سرطان ها عامل اصلی مرگ و میر هستند. در هند، بیماری های اسهالی، در بنگلادش و چین در غرق شدن و در آفریقای جنوبی HIV/AIDS از عامل اصلی مرگ و میر هستند.

علل مرگ و میر افراد 15 تا 49 سال

این نمودار علل مرگ و میر افرادی را که بین 15 تا 49 سالگی مرده اند را نشان می دهد.

در رده سنی 15 تا 49 سال، می بینیم که بیماری های غیر واگیر (NCDs) شروع به غالب شدن می کنند. در سطح جهانی، علت اصلی مرگ و میر در این گروه سنی، بیماری های قلبی عروقی است، سپس سرطان ها که هر دو،عامل بیش از یک میلیون مرگ هستند. تصادفات جاده ای، اچ آی وی/ایدز و خودکشی همگی در این گروه عامل قابل توجه ای هستند.

برای برخی از کشورها، مانند آفریقای جنوبی، اچ آی وی/ایدز تا حد زیادی علت اصلی مرگ و میر در افراد 15 تا 49 ساله است. در تعدادی از کشورها (به ویژه در سراسر آمریکای لاتین، از جمله برزیل و مکزیک)، قتل عامل اصلی 15 تا 49 سال است.

علل مرگ و میر افراد 50 تا 69 سال

این نمودار علل مرگ و میر افرادی را که بین 50 تا 69 سالگی فوت کرده اند را نشان می دهد.

در افراد 50 تا 69 ساله، بیماری‌های غیرواگیر (NCDs) به شدت غالب هستند - در بازه بیماری‌های قلبی عروقی، سرطان‌ها، بیماری‌های تنفسی و دیابت مهمترین علل هستند. به استثنای اچ‌آی‌وی/ایدز و سل که برای برخی از کشورها به علل اصلی صعود می‌کنند، تنوع جهانی در علل مرگ و میر برای افراد 50 تا 69 ساله بسیار کمتر از گروه‌های سنی جوان‌تر است.

 

علل مرگ و میر افراد بالای 69 سال

این نمودار علل مرگ افرادی را نشان می دهد که در زمان مرگ 70 سال به بالا بوده اند.

برای مسن‌ترین گروه سنی (70 سال و بالاتر)، بیماری‌های غیرواگیر (NCDs) همچنان غالب هستند، اما سایر علل مرگ از جمله آلزایمر / زوال عقل(دمانس)، و بیماری‌های اسهالی نیز غالب می‌شوند. بیماری‌های اسهالی در بسیاری از کشورهای کم‌درآمد، علیرغم اینکه در درآمدهای بالاتر نسبتاً پایین هستند، در میان معدود علل اصلی مرگ و میر در افراد بالای 70 سال باقی می‌مانند.

عوامل خطر مرگ و میر

مهم است که بدانیم منظور از علت مرگ و عامل خطر مرتبط با مرگ زودرس چیست:

در چارچوب اپیدمیولوژیک مطالعه بار جهانی بیماری ها، هر مرگ یک علت خاص دارد. یعنی: «هر مرگ به یک علت زمینه‌ای منسوب می‌شود - علتی که آغازگر مجموعه‌ای از حوادث است که نهایتا منجر به مرگ میشود».

این تعریف با مرگ هایی که به دلیل وجود عوامل خطر اتفاق افتاده است متفاوت است. در واقع عوامل خطر عواملی هستند که در صورت حذف از یک جامعه که در معرض آن[عامل خطر]قرار دارد باعث کاهش مرگ و میر میشود و خود یک علت قطعی برای مرگ فرد محسوب نمیشود (مثلاً در مورد مصرف دخانیات یا شاخص توده بدنی فرد). عوامل خطر را می توان به چهار دسته کلی تقسیم کرد: خطرات رفتاری، خطرات محیطی، خطرات شغلی و خطرات متابولیک. همه این تخمین ها به طور مستقل تعریف میشوند. این بدان معنی است که ما نمی توانیم همه «مرگ های نسبت داده شده» را جمع کنیم و نتیجه بگیریم که این تعداد واقعی مرگ و میرها است درنتیجه تعداد مرگ و میرهای نسبت داده شده به عامل خطر در بسیاری از موارد بیشتر از مرگ و میرهای ناشی از علت مرگ است.

در توضیحات زیر، در بخش اندازه‌گیری، ما با جزئیات بیشتری توضیح می‌دهیم که چگونه اپیدمیولوژیست‌های مطالعه بار جهانی بیماری عوامل خطر را به مرگ و میر نسبت می‌دهند.

 

تعداد مرگ و میر بر اساس عوامل خطر

برآوردهای نشان داده شده در این نمودار، تعداد مرگ و میرهای نسبت داده شده به عوامل خطر خاص را در سال 2017 نشان می دهد.

در اینجا می بینیم که چندین عامل خطر غالب برای مرگ وجود دارد: به ویژه، عوامل مرتبط با رژیم غذایی و عوامل سبک زندگی (شامل فشار خون، فعالیت بدنی، شاخص توده بدن، قند خون، و رژیم غذایی)،سیگار کشیدن؛ آلودگی هوا (هم در فضای باز و هم در فضای بسته)؛ عوامل محیطی از جمله آب پاک و فاضلاب؛ و رابطه جنسی ایمن (برای پیشگیری از HIV/AIDS).

این نمودار برای مرگ و میر در سراسر جهان نشان داده شده است. اما می‌توانید با استفاده از کلید «تغییر کشور»، داده‌های مربوط به تعداد سالانه مرگ و میر را بر اساس علت برای هر کشور یا منطقه بررسی کنید. سهم عوامل خطر خاص در کشور به طور قابل توجهی متفاوت است.

برای اکثر کشورهای با درآمد بالا، عوامل خطر غالب مربوط به رژیم غذایی سالم، سیگار کشیدن و مصرف الکل است. سایر عوامل خطر مانند آب تمیز، سرویس بهداشتی و رشد غیرطبیعی یا وزن بسیارپایین کودک بسیار کم هستند. در کشورهای کم درآمد این امر برعکس است: برای مثال در Sierra Leone، مهمترین عوامل خطر شامل وزن بسیار پایین کودک، آلودگی هوا در فضای بسته(خانگی)، منبع آب ناامن، بهداشت نامناسب و عدم دسترسی به امکانات شستشوی دست است. برای کشورهایی که اچ‌آی‌وی/ایدز یک بار سلامتی عمده است، مانند آفریقای جنوبی و کنیا، رابطه جنسی ناایمن مهمترین عامل خطر است.

داده ها در نمودار در تمام گروه های سنی و هر دو جنس اندازه گیری می شوند - ارقام برای گروه های سنی خاص در زیر به تفصیل آمده است.

بیماری های قلبی عروقی

 بیماری قلبی عروقی (CVD) اصطلاحی است که برای اشاره به طیف وسیعی از بیماری هایی که بر قلب و عروق خونی تأثیر می گذارد استفاده می شود. این بیماری ها عبارتند از فشار خون بالا،بیماری عروق کرونر قلب (حمله قلبی)؛ بیماری عروق مغزی (سکته مغزی)؛ نارسایی قلبی؛ و سایر بیماری های قلبی.

بیماری های قلبی عروقی اولین علت مرگ و میر در جهان است. در این نقشه میزان مرگ و میر ناشی از بیماری های قلبی عروقی در سراسر جهان را مشاهده می کنیم. به طور کلی ما شاهد یک شکاف قوی شرق و غرب در میزان مرگ و میر  به علت بیماری های قلبی عروقی(CVD) هستیم. نرخ ها در سراسر آمریکای شمالی و اروپای غربی/شمالی به طور قابل توجهی پایین تر از اروپای شرقی، آسیا و آفریقا است. در بیشتر کشورهای آمریکای لاتین، این نرخ ها متوسط هستند. برای مثال، در فرانسه، نرخ استاندارد سنی در سال 2017 حدود 86 در هر 100000 نفر است. در سراسر اروپای شرقی این نرخ حدوداً 5 برابر بیشتر بوده و 400-500 در هر 100000 نفر است. در بالاترین سطح مقیاس، ازبکستان دارای نرخ 724 در هر 100000 است.

سرطان ها

سرطان توسط موسسه ملی سرطان به عنوان مجموعه ای از بیماری ها تعریف می شود که در آن سلول های غیر طبیعی می توانند تقسیم شده و به بافت های مجاور گسترش یابند. سرطان ها می توانند در بسیاری از قسمت های بدن ایجاد شوند - که منجر به طیف وسیعی از انواع سرطان، همانطور که در زیر نشان داده شده است - و در برخی موارد از طریق خون و سیستم لنفاوی به سایر قسمت های بدن گسترش می یابد. در این نقشه میزان مرگ و میر ناشی از سرطان را در سراسر جهان مشاهده می کنیم.

بیماری های اسهالی

 بیماری‌های اسهالی عمدتاً توسط عوامل بیماری‌زای ویروسی و باکتریایی ایجاد می‌شوند. آن‌ها به‌ویژه در کشورهای با درآمدهای پایین‌تر، جایی که دسترسی ضعیف به سرویس بهداشتی، آب آشامیدنی و امکانات بهداشتی وجود دارد، غالب هستند. بیماری های اسهالی عامل اصلی مرگ و میر در کودکان است. در این نقشه میزان مرگ و میر ناشی از بیماری های اسهالی را در سراسر جهان مشاهده می کنیم.

بیماری سل

سل یک بیماری ناشی از باکتری (مایکوباکتریوم توبرکلوزیس) است که ریه ها را تحت تاثیر قرار می دهد. سازمان بهداشت جهانی (WHO) تخمین می‌زند که یک چهارم جمعیت جهان مبتلا به سل نهفته هستند، به این معنی که به این بیماری مبتلا شده‌اند اما دچار عفونت با این بیماری نشده اند (اگرچه این امر مانع از فعال شدن آن در آینده نمی‌شود. ). افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، مانند کسانی که از سوء تغذیه، دیابت رنج می برند یا سیگاری هستند، بیشتر در معرض ابتلا به سل هستند. ارتباط قوی بین HIV/AIDS و سل وجود دارد: افراد آلوده به ویروس اچ آی وی 20 تا 30 برابر بیشتر در معرض ابتلا به سل فعال هستند.

در این نقشه میزان مرگ و میر ناشی از سل را در سراسر جهان مشاهده می کنیم.

در اکثر کشورها، میزان مرگ و میر ناشی از سل زیر 5 در هر 100000 است.این نرخ در سال 2017 در سراسر اروپای شرقی کمی بالاتر بود، بین 5 تا 10 در هر 100000. در سراسر آسیای جنوبی، این میزان به 25 تا 50 در هر 100000 نفر می رسد و بالاترین نرخ ها در کشورهای جنوب صحرای آفریقا از 50 تا بیش از 250 در هر 100000 نفر است.

سوء تغذیه

سوءتغذیه به اشکال مختلف به وجود می آید، با تعریف گسترده ای که شامل سوءتغذیه، کمبود ریز مغذی ها و چاقی می شود. در این مورد، ما به "سوء تغذیه پروتئین-انرژی" (PEM) اشاره می کنیم که به کمبود انرژی یا پروتئین ناشی از دریافت ناکافی غذا اشاره دارد. کمبود انرژی-پروتئین همچنین می‌تواند با عفونت یا بیماری تشدید شود، که می‌تواند بر افزایش نیازهای غذایی و/یا کاهش توانایی بدن برای حفظ انرژی یا مواد مغذی تأثیر بگذارد.

در این نقشه میزان مرگ و میر ناشی از سوء تغذیه پروتئین-انرژی را در سراسر جهان مشاهده می کنیم. بالاترین نرخ ها در سراسر کشورهای جنوب صحرای آفریقا مشاهده می شود که معمولاً در محدوده 100-10 در هر 100000 نفر است. برای اکثر کشورها، این نرخ زیر 5 در 100000 است. در کره شمالی در دوره قحطی، نرخ به بیش از 400 در هر 100000 نفر رسید.

ایدز/HIV

عفونت با HIV (ویروس نقص ایمنی انسانی) می تواند منجر به ایدز (سندرم نقص ایمنی اکتسابی) شود. ایدز منجر به کاهش تدریجی و مداوم و نارسایی سیستم ایمنی بدن می شود که در نتیجه خطر ابتلا به عفونت ها و سرطان های تهدید کننده زندگی را افزایش می دهد.

در اکثر موارد، HIV یک عفونت مقاربتی است. با این حال، اچ‌آی‌وی می‌تواند از مادر به فرزندش، در دوران بارداری یا زایمان یا از طریق شیردهی منتقل شود. انتقال غیرجنسی نیز می تواند از طریق استفاده مشترک از تجهیزات تزریق مانند سوزن رخ دهد. در این نقشه میزان مرگ و میر ناشی از اچ آی وی/ایدز را در سراسر جهان مشاهده می کنیم.

نرخ مرگ و میر در اکثر کشورها کمتر از 10 مورد در هر 100000 است - اغلب بسیار کمتر، زیر 5 مورد در هر 100000. در سراسر اروپا میزان مرگ و میر کمتر از یک نفر در هر 100000 است.

در سراسر جنوب صحرای آفریقا این نرخ ها بسیار بالاتر است. اکثر کشورهای جنوب منطقه دارای نرخ های بیش از 100 در هر 100000 نفر بودند. این رقم در آفریقای جنوبی و موزامبیک بیش از 200 در هر 100000 نفر بود.

مالاریا

مالاریا بیماری است که از فردی به فرد دیگر توسط پشه های آلوده منتقل می شود. نیش پشه آنوفل آلوده، انگلی را منتقل می کند که وارد سیستم خونی قربانی می شود و به کبد فرد می رود، جایی که انگل در آنجا تولید مثل می کند. در آنجا انگل باعث تب شدید می شود که شامل لرز و درد می شود. مالاریا در بدترین موارد منجر به کما و مرگ می شود.

در این نقشه میزان مرگ و میر ناشی از مالاریا در سراسر جهان را مشاهده می کنیم.