تفاوت ماموگرافی تشخیصی و سونوگرافی

 تشخیص زودهنگام می تواند به نجات جان انسان ها کمک کند، به خصوص در مورد سرطان سینه. در طول غربالگری سرطان سینه، شما یا پزشک سینه های خود را از نظر علائم سرطان، مانند توده ها یا تغییرات در بافت، بررسی می کنید. غربالگری می تواند اشکال مختلفی داشته باشد، از انجام خودآزمایی پستان در خانه تا انجام معاینه بالینی توسط پرستار یا پزشک در حین ویزیت. پزشکان همچنین از ماموگرافی برای غربالگری زنان از نظر سرطان سینه استفاده می کنند. در برخی موارد، تصویربرداری، مانند سونوگرافی سینه یا ماموگرافی تشخیصی، می تواند به پزشک کمک کند تا تغییرات در بافت پستان را بیشتر ارزیابی کند.

 

سونوگرافی یا ماموگرافی تشخیصی؟

آیا سونوگرافی سینه بهتر از ماموگرافی است؟

اگرچه ممکن است پزشک هر دو را به عنوان پیگیری بعد از یک ماموگرافی غربالگری غیرطبیعی تجویز کند، اما چندین تفاوت قابل توجه در روش ها وجود دارد. برخی از تمایزات بین این دو به شرح زیر است:

• روش تصویربرداری: مدالیته نوعی تصویربرداری است که در طول یک آزمایش تشخیصی استفاده می شود. اولتراسوند از امواج صوتی برای ایجاد تصاویر استفاده می کند، در حالی که اشعه ایکس از تابش امواج الکترومغناطیسی برای گرفتن تصویر استفاده می کند.
• کیفیت تصاویر تولید شده: سونوگرافی و اشعه ایکس انواع مختلفی از تصاویر را تولید می کند. به طور کلی، تصاویر اولتراسوند نمی توانند میکروکلسیفیکاسیون ها را ثبت کنند. این رسوبات ریز کلسیم اغلب می توانند از اولین نشانه های سرطان سینه باشند. با این حال، ماموگرافی می تواند آنها را تشخیص دهد.
• دلایل تصویربرداری: ممکن است پزشک برای پیگیری یک ماموگرافی غربالگری غیرطبیعی، سونوگرافی یا ماموگرافی تشخیصی را تجویز کند. سونوگرافی سینه کاربردهایی فراتر از یک ابزار پیگیری دارد. در برخی موارد، پزشک نمونه‌برداری از پستان را انجام می‌دهد، نمونه‌ای از بافت پستان را جمع‌آوری می‌کند و آن را برای سرطان آزمایش می‌کند. آنها ممکن است از تصویربرداری اولتراسوند برای هدایت سوزن به ناحیه صحیح سینه استفاده کنند.

سونوگرافی پستان در حال حاضر یک ابزار غربالگری توصیه شده برای سرطان سینه نیست، زیرا می تواند بسیاری از علائم اولیه تومور را از دست بدهد. برخی از بیماران ممکن است کاندیدای بهتری برای سونوگرافی در مقایسه با ماموگرافی باشند. زنان باردار معمولاً باید از انجام عکسبرداری با اشعه ایکس اجتناب کنند، مگر اینکه تصویربرداری ضروری باشد. سونوگرافی سینه ممکن است جایگزین مناسبی برای ماموگرافی در دوران بارداری باشد. سونوگرافی سینه همچنین ممکن است گزینه بهتری برای زنان جوان تر، به ویژه آنهایی که در ۲۰ سالگی هستند، باشد.

 

 

 ماموگرافی تشخیصی و سونوگرافی، چگونه بفهمید کدام یک برای شما مناسب است؟

مراقبت و درمان پزشکی که برای یک فرد مناسب است ممکن است برای دیگری ایده آل نباشد. پزشک می تواند به شما کمک کند تا تصمیم بگیرید که آیا ماموگرافی تشخیصی یا سونوگرافی سینه بهترین انتخاب برای شما است یا خیر. در اینجا عواملی وجود دارد که ممکن است بر تصمیمی که با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود می گیرید تأثیر بگذارد.

 

1. سن شما: اگر زیر ۳۰ سال سن دارید، ممکن است پزشک به جای ماموگرافی، سونوگرافی از سینه ها را تجویز کند. ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی معمولاً ماموگرافی را برای زنان جوان تر توصیه نمی کنند، مگر اینکه سابقه خانوادگی قابل توجهی از سرطان سینه وجود داشته باشد یا اگر زنی ملاحظات دیگری داشته باشد که او را در معرض خطر بالاتر ابتلا به این بیماری قرار می دهد.
2. وزن شما: وزن و اندازه سینه شما می تواند بر کیفیت تصویربرداری گرفته شده تأثیر بگذارد. برای مثال، تشخیص سرطان در زنان با بافت سینه متراکم برای ماموگرافی دشوار است. به همین دلیل، پزشک شما ممکن است علاوه بر ماموگرافی، سونوگرافی نیز درخواست کند. زنانی که سینه های بزرگ دارند یا چاق هستند ممکن است تصاویر دقیقی از سونوگرافی سینه دریافت نکنند.
3. دلیل تصویربرداری: اگر پزشک شما در حال انجام بیوپسی است یا می‌خواهد تشخیص دهد که آیا کیستی دارید که نیاز به تخلیه دارد، سونوگرافی پستان بهترین گزینه است.
4. عوامل خطر شما: اگر نمی توانید اشعه ایکس انجام دهید، سونوگرافی ممکن است بهترین گزینه شما باشد.

در ادامه به تفضیل در ارتباط با هر یک از این ابزارهای تصویر برداری(ماموگرافی و سونوگرافی)توضیح داده ایم.

 

ماموگرافی چیست؟

ماموگرافی یک تصویربرداری پزشکی تخصصی است که از یک سیستم اشعه ایکس با دوز پایین برای دیدن داخل سینه ها استفاده می کند. معاینه ماموگرافی، به تشخیص و تشخیص زودهنگام بیماری های پستان در زنان کمک می کند.

 

برخی از کاربردهای رایج ماموگرافی

ماموگرافی به عنوان یک ابزار غربالگری برای تشخیص زودهنگام سرطان سینه در زنانی که هیچ علامتی ندارند استفاده می شود. همچنین می‌توان از آن‌ها برای تشخیص بیماری پستان در زنانی که علائمی مانند توده، درد، فرورفتگی پوست یا ترشحات نوک سینه را تجربه می‌کنند، استفاده کرد.

ماموگرافی غربالگری

ماموگرافی نقش اصلی را در تشخیص زودهنگام سرطان سینه ایفا می کند، زیرا می تواند تغییراتی را در پستان سالها قبل از اینکه بیمار یا پزشک احساس کند، نشان دهد. دستورالعمل‌های کنونی دانشکده رادیولوژی آمریکا (ACR) و شبکه ملی جامع سرطان (NCCN) توصیه می‌کنند هر سال ماموگرافی غربالگری را برای زنان از سن ۴۰ سالگی شروع کنند. تحقیقات نشان داده است که ماموگرافی سالانه منجر به تشخیص زودهنگام سرطان سینه می‌شود.

ACR و موسسه ملی سرطان (NCI) همچنین پیشنهاد می‌کنند که زنانی که سرطان سینه داشته‌اند و آن‌هایی که به دلیل سابقه خانوادگی سرطان سینه یا تخمدان در معرض خطر بیشتری هستند، باید توصیه‌های پزشکی متخصص را در مورد اینکه آیا باید قبل از شروع غربالگری انجام دهند یا خیر، دریافت کنند. اگر در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه هستید، ممکن است نیاز باشد علاوه بر ماموگرافی سالانه، MRI سینه نیز انجام دهید.

ماموگرافی تشخیصی

ماموگرافی تشخیصی برای ارزیابی بیمار با یافته‌های بالینی غیرطبیعی - مانند توده سینه یا ترشحات نوک سینه - که توسط خود فرد یا پزشک او پیدا شده است، استفاده می‌شود. ماموگرافی تشخیصی نیز ممکن است پس از یک ماموگرافی غربالگری غیرطبیعی به منظور ارزیابی ناحیه مورد نظر در معاینه غربالگری انجام شود. معاینه اشعه ایکس به پزشکان در تشخیص و درمان شرایط پزشکی کمک می کند. شما را در معرض دوز کمی از تابش یونیزه قرار می دهد تا تصاویری از داخل بدن تولید کند. اشعه ایکس قدیمی ترین و رایج ترین شکل تصویربرداری پزشکی است. سه پیشرفت اخیر در ماموگرافی شامل ماموگرافی دیجیتال، تشخیص به کمک کامپیوتر و توموسنتز پستان است.

 

ماموگرافی دیجیتال

ماموگرافی دیجیتال که به آن ماموگرافی دیجیتال با میدان کامل full-field digital mammography (FFDM) نیز گفته می شود، یک سیستم ماموگرافی است که در آن فیلم اشعه ایکس با وسایل الکترونیکی جایگزین می شود که اشعه ایکس را به تصاویر ماموگرافی از پستان تبدیل می کند. این سیستم‌ها شبیه به سیستم‌هایی هستند که در دوربین‌های دیجیتال یافت می‌شوند و کارایی آن‌ها باعث می‌شود تصاویر بهتری با دوز تشعشع کمتری داشته باشند. این تصاویر از پستان برای بررسی توسط رادیولوژیست و برای نگهداری طولانی مدت به کامپیوتر منتقل می شود. تجربه بیمار در حین ماموگرافی دیجیتال شبیه به ماموگرافی فیلم معمولی است.

سیستم های تشخیصی

سیستم‌های تشخیص به کمک رایانه (CAD) تصاویر ماموگرافی دیجیتالی را برای مناطق غیرعادی از چگالی، جرم یا کلسیفیکاسیون که ممکن است نشان دهنده وجود سرطان باشد، جستجو می‌کنند. سیستم CAD این نواحی را روی تصاویر برجسته می کند و به رادیولوژیست هشدار می دهد تا این ناحیه را به دقت ارزیابی کند.

توموسنتز پستان

توموسنتز پستان که ماموگرافی سه بعدی (3-D) است- توموسنتز دیجیتال سینه (DBT) نیز نامیده می‌شود، شکل پیشرفته تصویربرداری پستان است که در آن تصاویر متعددی از سینه از زوایای مختلف گرفته شده و بازسازی می‌شوند به طور سه بعدی؛ تصویربرداری سه بعدی پستان مشابه تصویربرداری توموگرافی کامپیوتری (CT) است که در آن یک سری "برش‌های" نازک با هم جمع می‌شوند تا بازسازی سه بعدی از بافت پستان را ایجاد کنند.

 

اگرچه دوز تشعشع برای برخی از سیستم‌های توموسنتز پستان کمی بالاتر از دوز مورد استفاده در ماموگرافی استاندارد است، اما در سطوح ایمن مورد تایید FDA برای تشعشعات حاصل از ماموگرافی باقی می‌ماند. برخی از سیستم ها دوزهای بسیار شبیه به ماموگرافی معمولی دارند. مطالعات جمعیتی بزرگ نشان داده است که غربالگری با توموسنتز سینه منجر به بهبود نرخ تشخیص سرطان سینه و کاهش "تحرک تماس" می شود(مواردی که زنان به دلیل یک یافته بالقوه غیرطبیعی از غربالگری برای آزمایش های اضافی فراخوانده می شوند).

توموسنتز سینه همچنین ممکن است منجر به موارد زیر شود:

• تشخیص زودهنگام سرطان های کوچک سینه که ممکن است در ماموگرافی معمولی پنهان شوند
• بیوپسی های غیر ضروری یا آزمایش های اضافی کمتر
• احتمال بیشتر تشخیص تومورهای متعدد سینه
• تصاویر واضح تر از ناهنجاری ها در بافت متراکم پستان
• دقت بیشتر در تعیین اندازه، شکل و محل ناهنجاری های سینه

 

 

تصویربرداری سونوگرافی

سونوگرافی یک آزمایش پزشکی تشخیصی است که از امواج صوتی با فرکانس بالا (که امواج اولتراسوند نیز نامیده می شود) برای عبور از ساختارهای بدن و ایجاد تصویر استفاده می کند. به رایج، این آزمایش به عنوان سونوگرافی نیز شناخته می شود.

سونوگرافی از دستگاهی به نام مبدل بر روی سطح پوست برای ارسال امواج اولتراسوند و گوش دادن به اکو(پژواک)استفاده می کند. یک کامپیوتر امواج اولتراسوند را به یک تصویر تبدیل می کند. یک تکنسین آموزش دیده می تواند ساختارهای تصویر را ببیند، اندازه گیری و شناسایی کند. سپس یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی(پزشک) تصاویر را می خواند تا به تشخیص مشکل در دست کمک کند.

 

هدف از انجام سونوگرافی چیست؟

سونوگرافی تصویری زنده از آنچه در داخل بدن می گذرد را ثبت می کند. سونوگرافی برای ارزیابی اندازه، شکل و تراکم بافت‌ها برای کمک به تشخیص برخی شرایط پزشکی مفید است. به طور رایج، تصویربرداری اولتراسوند برای نگاه کردن به شکم بدون نیاز به باز کردن شکم عالی است. سونوگرافی شکم اغلب برای تشخیص موارد زیر استفاده می شود:

• بیماری کیسه صفرا یا سنگ کیسه صفرا
• سنگ کلیه یا بیماری کلیوی
• بیماری کبد
• آپاندیسیت
• کیست های تخمدان
• حاملگی خارج رحمی
• رشد رحم یا فیبروم و سایر شرایط

سونوگرافی معمولاً برای نظارت بر رشد رحم و جنین در دوران بارداری استفاده می شود. همچنین می‌توان از آن برای ارزیابی غدد، توده‌های سینه، بیماری‌های مفصلی، بیماری‌های استخوانی، توده‌های بیضه یا هدایت سوزن‌ در طول بیوپسی(نمونه گیری)استفاده کرد.

سونوگرافی همچنین می تواند جریان خون یا مایعی را که به سمت منشإ حرکت می کند یا از آن دور می شود، تشخیص دهد. از پوشش های رنگی روی تصویر برای نشان دادن جهت جریان استفاده می کند. بافت‌های بسیار سخت و متراکم یا فضاهای خالی، مانند اندام‌های پر از گاز، امواج اولتراسوند را هدایت نمی‌کنند و بنابراین در سونوگرافی قابل مشاهده نیستند. پزشکان اغلب قبل از حرکت به سمت فناوری های تصویربرداری که پتانسیل بیشتری برای عوارض دارند، سونوگرافی را سفارش می دهند. چند نمونه از آن ها عبارتند از:

• اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT) شما را در معرض سطوح قابل توجهی از تابش قرار می دهد.
• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) از یک آهنربای بسیار قوی برای گرفتن تصویر استفاده می کند. قدرت آهنربای MRI می تواند استفاده از آن را در بیمارانی که فلز در بدنشان دارند (برای مثال بریس) محدود کند.

 

 

اقدامات احتیاطی و خطرات سونوگرافی

سونوگرافی یک آزمایش تصویربرداری غیر تهاجمی است که هیچ عارضه شناخته شده ای ندارد. در واقع، امواج اولتراسوند بی ضرر هستند. در حالی که انرژی امواج اولتراسوند به طور بالقوه می تواند بافت ها را با قرار گرفتن در معرض طولانی مدت تحریک یا مختل کند، کامپیوتر قدرت این اصوات را تعدیل می کند. همچنین، یک تکنسین آموزش دیده از تکنیک هایی برای به حداقل رساندن زمان و زوایای نوردهی استفاده می کند و سونوگرافی را به ایمن ترین آزمایشات تصویربرداری تبدیل می کند.

پزشکان از سونوگرافی در زنان، مردان و کودکان برای به دست آوردن بینش پیشرفته در مورد عملکرد درونی بدن استفاده می کنند. در واقع، پس از معاینه اشعه ایکس، سونوگرافی پرکاربردترین شکل تصویربرداری تشخیصی است که امروزه در دسترس است. با استفاده از سونوگرافی، پزشکان می‌توانند انواع شرایط سلامت زنان از بیماری قلبی گرفته تا ناهنجاری‌های سینه تا چندین مشکل زنان را به دقت بررسی کنند و در عین حال روش‌های تهاجمی را محدود کنند.

سونوگرافی می تواند به تشخیص انواع مختلفی از شرایط در مردان کمک کند، از بیماری قلبی گرفته تا ناهنجاری های غده پروستات یا بیضه ها. در مورد کودکان، پزشکان معمولا از سونوگرافی برای تشخیص انواع بیماری ها و اختلالات استفاده می کنند. یک پزشک ممکن است از سونوگرافی برای بررسی دستگاه گوارش کودک برای علائم آپاندیسیت یا ساختار استخوان نوزاد برای مشکلات هم ترازی مانند دررفتگی مادرزادی لگن یا اسپینا بیفیدا استفاده کند. معاینه اولتراسوند سر می تواند هیدروسفالی (آب روی مغز)، خونریزی داخل جمجمه و سایر شرایط درون جمجمه را تشخیص دهد.

علیرغم سیستم های پیشرفته امروزی، سونوگرافی همچنان علمی است که بر اساس موج صوتی ساده ساخته شده است. پزشکان با ارسال امواج صوتی با فرکانس بالا به بدن، پژواک هایی را که از بافت ها و اندام های بدن منعکس می شود، به تصاویر رنگارنگ و بصری تبدیل می کنند که اطلاعات پزشکی ارزشمندی را ارائه می دهند. بیماری قلبی، سکته مغزی، ناهنجاری‌های شکم یا دستگاه تناسلی، سنگ‌های صفراوی، آسیب کبدی و اختلال عملکرد کلیه، همگی نشانه‌های آشکاری دارند که سونوگرافی می‌تواند به شناسایی آنها کمک کند.

سونوگرافی ایمن، مقرون به صرفه و غیر تهاجمی و نیز قابل حمل است. بیماران بسیار مریض یا شکننده، که ممکن است نتوانند بدون خطر آسیب بیشتر به آزمایشگاه رادیولوژی سفر کنند، می توانند دستگاه سونوگرافی را برایشان بر بالین بیمار آورد. سونوگرافی به پزشکان کمک می کند تا تشخیص دهند و بهترین و مؤثرترین وسیله ممکن برای دستیابی به سلامت را تعیین کنند.

 

در ادامه به چند کاربرد سونوگرافی که مرتبط با موضوع بحثمان است اشاره میکنیم

زنان و زایمان

یک پزشک می تواند از سونوگرافی برای تشخیص طیف گسترده ای از بیماری های زنان استفاده کند. برای افرادی که درد لگن را تجربه می کنند، سونوگرافی ممکن است به عنوان بخشی از یک معاینه استاندارد لگن برای یافتن یا رد شرایطی مانند خونریزی داخلی، بیماری التهابی لگن، آبسه، توده های لگنی و اندومتریوز استفاده شود.

اگر پزشکان به هر یک از این مشکلات مشکوک شوند، معاینه اولتراسوند می تواند این نگرانی ها را تایید یا شناسایی کند. سونوگرافی همچنین می تواند به رفع مشکلات ناباروری کمک کند. سیستم های جدید اولتراسوند با وضوح بالاتر به پزشکان اجازه می دهد تا سیستم تولید مثل را در مراحل اولیه رشد جنین در فرآیند باروری به طور ایمن نظارت و بررسی کنند.

بارداری

سونوگرافی می تواند در بارداری پرخطر مفید باشد. پزشکان با بررسی اندازه دهانه رحم می توانند زایمان زودرس را پیش بینی کنند. آنها همچنین می توانند باز بودن لوله فالوپ را غربالگری کنند و حاملگی خارج رحمی (زمانی که تخمک بارور شده در خارج از رحم رشد می کند) را تشخیص دهند.

تصویربرداری از جنین

از آنجایی که اولتراسوند از امواج صوتی برای ایجاد تصاویر خود استفاده می کند، نشان داده شده است که هم برای مادر و هم برای کودک بی خطر است. معاینه کامل جنین با استفاده از سونوگرافی شامل تصویربرداری از سر، قلب، کلیه ها، ستون فقرات، معده، بند ناف، مثانه و جفت نوزاد برای تعیین وجود هر گونه ناهنجاری است. از همین معاینه جنین نیز می توان برای بررسی احتمال چند قلویی، جهت گیری غیرعادی جنین و در صورت قرارگیری صحیح جنین، جنسیت را نیز تعیین کرد. با اندازه گیری جنین، پزشک می تواند سن حاملگی نوزاد را نیز تعیین کند تا به تاریخ بارداری کمک کند.

در برخی موارد، در اوایل سه ماهه اول، ممکن است یک معاینه ویژه با استفاده از سونوگرافی اندوواژینال (داخل واژن) انجام شود تا شرایطی که با معاینه استاندارد و پرکاربرد ترانس ابدومینال (خارج از شکم) به راحتی قابل تشخیص نیستند، بررسی شود.

تصویربرداری از سینه

بعد از سرطان پوست، سرطان سینه شایع ترین نوع سرطان در بین زنان است. بر اساس گزارش بنیاد سرطان سینه سوزان جی کومن، هر ساله در ایالات متحده، بیش از ۲۰۰,۰۰۰ زن به سرطان سینه تهاجمی و ۶۴,۰۰۰ زن مبتلا به سرطان پستان غیرتهاجمی تشخیص داده می شوند. همچنین سالانه بیش از ۲۰۰۰ مورد در مردان مبتلا به سرطان سینه در ایالات متحده تشخیص داده می شود. داده ها نشان می دهد که ۹۵ درصد از بیمارانی که سرطان آنها در مراحل اولیه تشخیص داده می شود، نسبت به بیمارانی که سرطان آنها در مراحل بعدی تشخیص داده می شود، درصد بقای بیشتری دارند.

به عنوان کمکی برای ماموگرافی، سونوگرافی می تواند یک برنامه تصویربرداری اولیه از پستان برای زنان زیر ۴۰ سال باشد که سینه های متراکم دارند، یا کاشت سینه دارند یا از شیر دهی میکننند. سونوگرافی همچنین می‌تواند به پزشکان در ارزیابی توده‌هایی که در ماموگرافی شناسایی می‌شوند، کمک کند، به تشخیص کیست‌ها و راهنمایی بیوپسی پستان کمک کند. اگر ۳۵ سال یا بیشتر دارید، پزشکان هر سال معاینه پستان را به عنوان بخشی از برنامه بهداشتی روتین شما پیشنهاد می کنند.

 

سخن آخر

استفاده از ماموگرافی و سونوگرافی در هر کیس پزشکی با توجه به شرایط درمانی-تشخیصی متفاوت است. ما توصیه می کنیم برنامه درمانی پزشک خود را دنبال کنید. در اغلب موارد، این برنامه شامل انجام منظم ماموگرافی و سپس در صورت نیاز، تکمیل آن با سونوگرافی در صورت داشتن علائم است. این به این دلیل است که سونوگرافی پستان ممکن است برخی از اشکال اولیه سرطان را از شناسایی نکند.

اینکه آیا سونوگرافی یا ماموگرافی گزینه مناسبی برای شما است بستگی به نیاز شما و توصیه های پزشک شما دارد.

 

این مقاله توسط سید مصطفی زمانی،اکسترن پزشکی، گردآوری و صحت علمی آن مورد تايید قرار گرفت.