درد عصبی (دردهای نوروپاتیکی) به چه صورت احساس می‌شود؟

هر فرد ادراک متفاوتی از درد دارد. از لغاتی مثل خنجر زدن، تیر کشیدن، سوزش، مور مور شدن و تعاریف دیگری برای توصیف حس درد استفاده شده است. زندگی کردن همراه با درد عصبی (که به آن درد نوروپاتیکی نیز گفته می‌شود) دشوار است. البته در بیشتر افراد می‌توان میزان این درد را کاهش داد.

شناخت درد عصبی

در درد عصب، اعصاب آسیب دیده پیام‌های کاذبی ارسال می‌کنند که سبب ایجاد حس درد مزمن در فرد می‌شود. درد ناشی از این پیام‌ها نشان دهنده‌ی وجود یک صدمه‌ی واقعی به بدن نیست. از سوی دیگر، در افراد مبتلا به درد عصبی، در پاسخ به یک صدمه‌ی واقعی، فرد دردی را حس نمی‌کند برای مثال، یک فرد مبتلا به دیابت که دچار نوروپاتی (یا همان درد عصبی) در پاها است، در صورت صدمه دیدن پاها، دردی در این نواحی حس نمی‌کند.

عوامل مسبب درد عصبی

برخی افراد به دنبال یک عامل محرک، دچار حساسیت بسیار زیادی به بعضی از شرایط می‌شوند. در این افراد، اعصاب دچار ازدیاد حساسیت به تحریکات می‌شوند. برای مثال، در مبتلایان به زونا، افزایش حساسیت اعصاب به لمس می‌تواند سبب ایجاد حس درد به دنبال لمس کردن شود و این افراد نمی‌توانند لباس یا حتی پارچه‌ای را در تماس با زخم‌هایشان تحمل کنند. همچنین، آسیب به اعصاب می‌تواند سبب ایجاد حس درد در زمان ایستادن یا نشستن شود.

 

از بین رفتن حس

تمام موارد آسیب عصبی منجر به درد نمی‌شوند. ممکن است فرد دچار بی حسی یا ضعف حسی (حالت خواب رفتگی) شود. در شرایط ضعف حسی (خواب رفتگی اندام)، درد وجود ندارد اما فرد دچار کاهش حساسیت به لمس می‌شود و در حرکات دست وی اختلال ایجاد می‌شود. در چنین شرایطی، فعالیت‌هایی مثل تایپ کردن، بستن بندهای کفش یا نواختن آلات موسیقی برای فرد مشکل است.

 

درد عصبی و خواب

برخی از موارد درد عصبی در شب تشدید و سبب اختلال خواب می‌شوند. کمبود خواب سبب ایجاد سایر مشکلات سلامت می‌شود. افرادی که مبتلا به این نوع از درد عصب هستند باید موضوع را با پزشک خود درمیان بگذارند تا هر چه زودتر درمان شوند.

 

از دست دادن تعادل

خواب رفتگی اندام‌ها یا کاهش (از دست دادن) حس لمس می‌تواند خطرناک باشد زیرا بر روی تعادل و قدرت عضلانی تاثیر می‌گذارد. در چنین شرایطی ممکن است فرد برای جلوگیری از سقوط نیاز به استفاده از آتل، عصا یا واکر داشته باشد.

صدماتی که دیده نمی‌شوند

در مواردی از آسیب عصب، به جای حس درد، فرد دچار حس خواب رفتگی اندام می‌شود که چنین مواردی نیز می‌توانند خطرناک باشند. آسیب‌ها و صدمات وارده به اندامی که حالت خواب رفته دارد (مثل پا)، معمولا از نظر پنهان می‌مانند. در افراد مبتلا به این نوع آسیب عصب، باید اندام‌ها به صورت منظم معاینه شوند تا اگر اندام دچار صدمه شده باشد، از نظر پنهان نماند.

پیشرفت

درد عصبی _ به ویژه اگر علت زمینه‌ای آن (مثل دیابت) کنترل نشود_ معمولا پیشرونده است. روند معمول پیشرفت درد عصب این است که از مناطق دور از مغز و نخاع (دست‌ها و پاها) شروع شده و به سمت بالا (بازوها و ساق‌های پا) پیشرفت می‌کند. با درمان مناسب می‌توان جلوی پیشرفت بیماری را گرفت و در برخی از بیماران حتی بهبودی حاصل می‌شود.

ارزیابی درد شما

پزشک در کنترل درد عصبی به شما کمک می‌کند. شما از طریق پاسخ دادن به تمامی سوالات پزشک (نوع و مدت زمان درد و اینکه درد چگونه بر شیوه‌ی زندگی شما تاثیر گذاشته است)، به وی کمک می‌کنید تا علت درد و نحوه‌ی درمان آن را تعیین کند.

 

بیماری‌هایی که سبب ایجاد درد عصبی می‌شوند

علت درد عصبی در بعضی از افراد مشخص نیست اما در بیشتر افراد، درد عصب ناشی از یک بیماری خاص مثل دیابت، زونا یا سرطان است. درمان این بیماری‌ها می‌تواند سبب کاهش یا بهبود درد عصبی شود. در عین حال، می‌توان در کنار درمان بیماری زمینه‌ای، این درد را نیز درمان کرد.

 

داروهای بدون نیاز به نسخه برای درمان درد عصبی

مسکّن‌های بدون نیاز به نسخه، اغلب اولین داروهایی هستند که برای کاهش یا توقف درد عصبی مصرف می‌شوند. این مسکّن‌ها عموما حاوی ترکیبات ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) یا استامینوفن هستند. تعدادی از این داروهای مسکّن به صورت کرم، ژل، پماد، روغن یا اسپری هستند که بر روی پوست ناحیه‌ی دردناک استفاده می‌شوند.

 

داروهایی که توسط پزشک برای درمان درد عصبی تجویز می‌شوند

داروهای فراوان و گوناگونی وجود دارند که توسط پزشک برای کاهش درد عصبی تجویز می‌شوند. طیف وسیعی از داروها، از مسکّن‌های قوی گرفته تا داروهای ضد افسردگی و ضد تشنج، می‌توانند سبب تسکین درد عصبی شوند. تعدادی از این داروها، با اینکه توسط پزشک تجویز می‌شوند، باز هم می‌توانند اعتیاد آور باشند. بنابراین، شما و پزشکتان با همکاری با یکدیگر، درمانی را انتخاب می‌کنید که برای شما موثر باشد و مشکلات اضافی نیز برایتان ایجاد نکند.

 

درمان‌های طبیعی برای درد عصبی

برخی از افراد مبتلا به درد عصبی، به درمان‌های دیگری غیر از درمان‌های طبی معمول پاسخ می‌دهند. چنین درمان‌هایی معمولا با عناوین درمان‌های مکمل، طبیعی یا جایگزین شناخته می‌شوند. برای مثال، طب سوزنی به بعضی افراد کمک می‌کند و مکمل‌های رژیمی (مثل ویتامین ب-12) برای سایرین موثر است. با این وجود، شما و پزشکتان باید در مورد استفاده از این درمان‌ها و مکمل‌ها با یکدیگر صحبت کنید تا مطمئن شوید این موارد با سایر درمان‌های طبی شما تداخلی نداشته باشند.

 

مراقب سلامت خود باشید

با اینکه درمان‌های تجویز شده توسط پزشک برای درد عصبی موثر هستند، بیشتر پزشکان بر این باورند که با اتخاذ شیوه‌ی زندگی سالم‌تر توسط بیمار (ورزش، رژیم غذایی خوب و کاهش وزن در صورت نیاز)، بهتر و بیشتر می‌توان درد را کنترل کرد.