تنگی نفس چه علامت هایی دارد؟
تنگی نفس، که در علم پزشکی از آن به عنوان دیس پنه یاد می کنند، احساسی است که نمی توانید هوای کافی را در ریه های خود تنفس کنید. در طی این مدت، ممکن است احساس سفتی در قفسه سینه خود نیز داشته باشید.
این تنگی نفس می تواند نشانه ای از شرایط سلامتی باشد که اغلب به بیماری قلبی یا ریوی مربوط می شود. با این حال، می توانید پس از یک تمرین شدید یا سایر فعالیت های بدنی، تنگی نفس موقتی را نیز تجربه کنید.
علائم تنگی نفس چیست؟
علامت اصلی تنگی نفس، تنفس سخت است. ممکن است 1 یا 2 دقیقه پس از فعالیت شدید ادامه یابد. به گفته سرویس بهداشت ملی، یا می تواند یک علامت مزمن باشد که در دوره های طولانی تری ادامه می یابد.
در موارد خفیف، ممکن است احساس کنید که هوای کافی به ریه های خود وارد نمی کنید. با این حال، در موارد شدید، ممکن است احساس کنید که در حال خفگی هستید. حملات تنگی نفس نیز ممکن است باعث احساس سفتی قفسه سینه شود.
تنگی نفسی که پس از ورزش شدید رخ می دهد قابل درک و طبیعی است. با این حال، در صورت بروز هر یک از موارد زیر باید به دنبال مراقبت های پزشکی باشید:
- بعد از فعالیت بدنی زودتر از گذشته دچار تنگی نفس می شوید.
- پس از فعالیتی که قبلاً بدون مشکل انجام می دادید، نفس نفس میزنید زنید و دچار تنگی نفس میشوید.
- بدون هیچ توضیحی شروع به تجربه تنگی نفس می کنید.
علل ایجاد تنگی نفس
ورزش معمولاً محرکی برای تنگی نفس کوتاه مدت است. به دنبال فعالیت‌های شدید، ممکن است در دریافت اکسیژن کافی برای پاسخگویی به نیازهای بدنتان مشکل داشته باشید. در این مواقع طبیعی است که چند دقیقه زمان نیاز داشته باشید تا نفس بگیرید. با این حال، این حالت معمولاً با استراحت بهبود می‌یابد و در عرض چند دقیقه با سرعت عادی نفس می‌کشید.
اگر در ارتفاع بالاتری قرار دارید و به داشتن اکسیژن کمتر در دسترس عادت ندارید، ممکن است تنگی نفس موقتی را نیز تجربه کنید. قبل از انجام یک سفر بلند در ارتفاعات، حتما با یک متخصص مشورت کنید.
تنگی نفس همچنین می تواند ناشی از طیف گسترده ای از شرایط سلامتی باشد. شما همیشه باید شرایطی را که باعث تنگی نفس ناگهانی می شوند به عنوان اورژانس درمان کنید.
شرایطی که ممکن است باعث تنگی نفس کوتاه مدت شوند عبارتند از:
- نارسایی قلبی ناگهانی
- فشار خون پایین
- پنومونی
- آمبولی ریه (لخته شدن خون در ریه ها)
- پنوموتوراکس (جمع شدن ریه به علت وجود هوا در ریهی)
- مسمومیت با مونوکسید کربن
- آنافیلاکسی (واکنش آلرژیک شدید)
- استرس یا اضطراب
- دمای شدید
- پلورال افیوژن
- بدتر شدن بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)
همچنین اگر یک تکه غذا یا چیز دیگری راه هوایی شما را مسدود کند، ممکن است دچار تنگی نفس ناگهانی شوید. مصدومیتی که به ریه آسیب می رساند یا باعث از دست دادن سریع خون می شود، تنفس را نیز دشوارتر می کند که ممکن است به جای حملات شدید، در مدت طولانی احساس تنگی نفس خفیف کنید. اگر این احساسات بیش از 1 ماه طول بکشد، پزشکان ممکن است تنگی نفس مزمن را در تشخیص بگذارند. این شرایط اغلب می تواند نتیجه شرایط زمینه ای طولانی مدت باشد.
نمونه هایی از علل تنگی نفس مزمن عبارتند از:
- COPD مزمن، که آمفیزم و برونشیت مزمن را پوشش می دهد
- بیماری بینابینی ریه (اسکار بافت ریه)
- سرطان ریه
- فشار خون ریوی
- چاقی
- پلورال افیوژن (مایع در قفسه سینه)
- بیماری قلبی
آسم می تواند هم یک بیماری مزمن و هم یک اورژانس کوتاه مدت باشد. این می تواند به ماهیت شرایط شما و در دسترس بودن دستگاه تنفسی در هنگام حملات ناگهانی بستگی داشته باشد.
اگر آسم دارید، با پزشک خود در مورد چگونگی پاسخ به علائم و کارهایی که می توانید برای جلوگیری از نگرانی های تنفسی انجام دهید، صحبت کنید.
راه های درمان تنگی نفس
درمان تنگی نفس معمولاً به معنای درمان علت اصلی آن است.
رژیم غذایی و ورزش
اگر چاقی و دشواری در مدیریت سطح تناسب اندام باعث تنگی نفس می شود، رعایت یک رژیم غذایی متعادل و ورزش مکرر ممکن است به کاهش علائم کمک کند. یک مطالعه کوچک در سال 2019 به این نتیجه رسید که کاهش وزن متوسط، حتی بدون ورزش، می تواند به افراد چاق کمک کند تا علائم تنگی نفس را کاهش دهند.
اگر مدت زیادی گذشته است یا شرایط پزشکی دارید که سطح فعالیت شما را محدود می کند، با پزشک خود در مورد شروع یک برنامه ورزشی ایمن صحبت کنید.
توانبخشی ریوی
COPD و سایر بیماری های ریوی نیاز به مراقبت از متخصص ریه دارد، پزشکی که در سلامت ریه ها و سیستم تنفسی شما تخصص دارد. ممکن است به اکسیژن مکمل در یک مخزن قابل حمل نیاز داشته باشید تا به شما کمک کند احساس نفس نگیرید.
یک بررسی تحقیقاتی در سال 2019 نشان داد که توانبخشی ریوی می تواند در بهبود علائم تنگی نفس نیز موثر باشد. این یک برنامه تمرین نظارت شده و آموزش در مورد تکنیک های تنفس برای کمک به شما برای غلبه بر بیماری ریه است.
توانبخشی قلبی
تنگی نفس یکی از چندین علامت نارسایی قلبی است. اگر نارسایی قلبی دارید، به این معنی است که قلب شما آنقدر ضعیف است که نمی‌تواند خون اکسیژن دار کافی را برای پاسخگویی به نیازهای بدن پمپ کند.
توانبخشی قلبی می تواند به شما در مدیریت نارسایی قلبی و سایر بیماری های مرتبط با قلب کمک کند. در موارد شدید نارسایی قلبی، ممکن است به پمپ مصنوعی برای کمک به عملکرد قلب نیاز داشته باشید.
چگونه تنگی نفس تشخیص داده می شود؟
پزشکان ابتدا راه های هوایی، تنفس و گردش خون شما را با منبع معتبر ارزیابی می کنند تا تعیین کنند که آیا به مراقبت های اورژانسی فوری نیاز دارید یا خیر. اگر اینطور نباشد، آنها مجموعه ای از آزمایشات را برای یافتن علت تنگی نفس شما انجام می دهند. اینها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- ارزیابی فیزیکی
- بررسی تاریخچه پزشکی
- اسکن های تصویربرداری
- آزمایش خون
- تست های عملکرد ریه (اسپیرومتری)
- پالس اکسیمتری
در طول معاینه فیزیکی، پزشکان نبض، تعداد تنفس، شاخص توده بدن و دمای بدن شما را اندازه گیری می کنند. دمای بالا ممکن است نشان دهنده تب باشد که باعث تنگی نفس می شود، در حالی که نبض غیر طبیعی ممکن است نشان دهنده یک بیماری قلبی باشد.
رادیوگرافی قفسه سینه اغلب اولین مرحله تشخیصی برای تعیین اینکه آیا عوارض ریوی یا قلبی باعث تنگی نفس می شود یا خیر است. پزشکان همچنین ممکن است از اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT) در هنگام تشخیص استفاده کنند. این اسکن ها می توانند نشان دهند:
- پنومونی
- آمبولی ریه
- پلورال افیوژن
- تومورها
- بیماری بینابینی ریه
اگر آزمایش های بالا علت این بیماری را نشان ندهد، پزشکان ممکن است از تصویربرداری اکوکاردیوگرام و الکتروکاردیوگرام برای ارزیابی بیشتر عملکرد قلب استفاده کنند. آنها همچنین ممکن است بخواهند قدرت کلی ریه و سطح اکسیژن خون شما را با استفاده از تست های عملکرد ریه و پالس اکسیمتری تعیین کنند.
پیشگیری از تنگی نفس
پیشگیری از تنگی نفس به معنای اجتناب یا مدیریت بسیاری از علل احتمالی آن است. بارزترین عامل خطر برای تنگی نفس کشیدن سیگار است. اگر سیگار می کشید، به دنبال یک متخصص یا برنامه ترک سیگار در جامعه خود باشید. در حال حاضر بسیاری از محصولات و درمان های موثر وجود دارد که می تواند به شما در ترک سیگار کمک کند. برای این تعقییر هیچ وقت دیر نیست.
اقدامات دیگری که می توانید برای جلوگیری از تنگی نفس انجام دهید عبارتند از:
درمان شرایط زمینه ای: شرایط بهداشتی زمینه ای می تواند باعث تنگی نفس شود. پایبندی به برنامه های درمانی به منظور مدیریت این موارد می تواند به جلوگیری از تنگی نفس کمک کند.
پیشگیری از در معرض قرار گرفتن آلودگی هوا: آلودگی هوا و مواد شیمیایی موجود در هوا نیز می تواند منجر به نگرانی های تنفسی شود. اگر در محیطی با کیفیت هوای ضعیف کار می کنید، از ماسک برای فیلتر کردن محرک های ریه استفاده کنید و مطمئن شوید که محل کار شما به خوبی تهویه می شود.
حفظ وزن متوسط: این می تواند به شما کمک کند تا از تعدادی از نگرانی های سلامتی جلوگیری کنید. اگر برای مدیریت وزن خود به کمک نیاز دارید، با پزشک خود در مورد استفاده از یک متخصص تغذیه یا متخصص تغذیه در منطقه خود صحبت کنید تا به شما در برنامه ریزی وعده های غذایی و تغییر سبک تغذیه خود به یک رژیم غذایی مغذی کمک کند.
اجتناب از فعالیت بیش از حد: فعالیت بدنی شدید می تواند باعث تنگی نفس کوتاه مدت شود. اجتناب یا به حداقل رساندن فعالیت بیش از حد می تواند به جلوگیری از وقوع آن کمک کند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
از آنجایی که تنگی نفس غیرقابل توضیح می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری شدید باشد، همیشه باید با پزشک در مورد آن صحبت کنید. اگر به طور ناگهانی علائم دیگری مانند سبکی سر یا درد قفسه سینه داشتید، باید به دنبال مراقبت های اورژانسی باشید.
اگر هنگام دراز کشیدن تنگی نفس شما بدتر می شود، ممکن است نشانه ای از نارسایی قلبی باشد. در این مورد، شما باید در اسرع وقت با یک متخصص پزشکی تماس بگیرید.
اگر همراه با تنگی نفس، سرفه های مداوم را تجربه کنید، ممکن است نشانه COPD یا ذات الریه باشد. لرز، تب و سرفه هایی که باعث ایجاد خلط می شوند نیز از علائم ذات الریه هستند.
پنومونی یک عفونت ریه است. این بیماری می تواند شدید باشد، به ویژه در افراد مسن، و می تواند منجر به بستری شدن در بیمارستان و حتی مرگ بدون درمان شود. از آنجایی که تنگی نفس یک علامت است، نه یک بیماری، پیش آگهی به این بستگی دارد که چگونه می توانید علل آن را مدیریت کنید یا از آن اجتناب کنید. شرایطی مانند COPD و نارسایی قلبی مزمن هستند، به این معنی که شما آنها را برای تمام عمر خواهید داشت. با این حال، بهبود در درمان به افراد کمک می کند حتی با این شرایط زندگی طولانی تر و با کیفیت زندگی بیشتری داشته باشند.
نکته کلیدی این است که از توصیه های پزشک خود در مورد درمان، معاینات منظم و تغییرات سبک زندگی پیروی کنید که به شما کمک می کند برای مدت طولانی راحت تر نفس بکشید.
به طور خلاصه
تنگی نفس (SOB) که از نظر پزشکی به عنوان دیس پنه نیز شناخته می شود، یک احساس ناراحت کننده از ناتوانی در تنفس کافی است. تنگی نفس می تواند از خفیف و موقت تا جدی و طولانی مدت متغیر باشد. گاهی اوقات تشخیص و درمان تنگی نفس دشوار است زیرا می تواند دلایل مختلفی داشته باشد. تنگی نفس یک مشکل شایع است.
این مقاله توسط سید مصطفی زمانی، اکسترن پزشکی گردآوری و صحت علمی آن مورد تائید قرار گرفت.