آنژیوپلاستی چیست؟

در مقاله های قبلی تلاش کردیم که توضیحات لازم برای آشنایی با آنژیوگرافی ( رگ نگاری ) و همچنین نحوه انجام آن را شرح دهیم (مراحل انجام آنژیوگرافی) تا کاملا با فرآیند و ویژگی های آن آشنا شوید. در این مقاله قصد داریم تا یکی از روش های زیر شاخه آنژیوگرافی (یا همان آنژیوپلاستی) را به شما معرفی کنیم که امروزه کاربرد بسیار زیادی در علم پزشکی دارد.

اولین درمان قطعی که برای بیماری عروق کرونری انجام شد، عمل جراحی باز و بای پس عروق کرونر بود تا این که در سال ۱۹۷۷ برای اولین بار یک پزشک سوئیسی با هدایت بالونی هم قطر با رگ کرونر یک بیمار دچار بیماری عروق کرونر و باد کردن آن بالون، موفق به برطرف کردن تنگی آن رگ شد. در آنژیوگرافی که پس از این عمل مجددا انجام شد، سودمندی این روش اثبات شد. اما یکی از مشکلاتی که در آن سال‌ها باقی ماند، مسائلی نظیر پارگی لایه داخلی رگ و یا بازگشت فوری تنگی بود که گاهی اوقات فاجعه‌آمیز بود.

 

 

آنژیوپلاستی

آنژیوگرافی یک روش تشخیصی برای گرفتگی های شریان های عروقی است و به عنوان یک روش درمانی شناخته نمی شود. اما با گذشت زمان و پیشرفت ابزارآلات مربوط به رگ نگاری، پزشکان تصمیم گرفتند که به غیر از تشخیص، برخی از گرفتگی ها را با این روش درمان کنند، بدین صورت روش آنژیوپلاستی نیز ایجاد شد.

آنژیوپلاستی یک روش بدون جراحی است که نیاز به هیچ بریدگی خاصی ندارد و حداقل تهاجم را نیز دارا می باشد. آنژیوپلاستی می‌تواند تنگی و انسداد شریان های عروقی و همچنین ترمیم آن ها را به خصوص در عروق قلبی انجام دهد. چنانچه انسدادهای رگ ها زیاد باشد در بعضی موارد پزشک تصمیم میگیرد تا بجای آنژیوپلاستی یا استنت گذاری، عمل قلب باز انجام شود. 

این عمل که حدودا ۱ ساعت به طول می انجامد (آنژیوپلاستی بین ۰ دقیقه تا ۲ ساعت متغیر است اما عموما ظرف ۱ ساعت به پایان می رسد). نیازی به بیهوشی کامل ندارد و عموما با بی حسی موضعی یا بیهوشی خفیف به شکلی که بیمار در طی عمل بیدار است انجام می شود.

برخی از اقدامات وجود دارد که باید قبل از عمل انجام شود از جمله آنکه با کاتتر درون وریدی، برخی مایعات مثل آرام بخش و رقیق کننده (جهت کم شدن لخته شدن خون) مثل آنتی کواگولانت را به بدن تزریق کنید و بعد از آن عمل شروع شود.

در عمل آنژیوپلاستی پزشک یک بالون را که مثل یک بادکنک کوچک است را بصورت موقتی در جایی که شریان عروقی دچار گرفتگی شده به مدت چند ثانیه قرار داده و آن را باد می کند تا رگ کاملا باز شود. بعد از انجام این عمل رگ باز شده و به روند طبیعی خود بازمیگردد اما اغلب نیز برای جلوگیری از انسداد مجدد از یک فنر به نام استنت استفاده می شود که در رگی که دارای انسداد است قرار داده می شود.

البته قرار دادن یک فنر در رگ آنچنان کار ساده ای هم نیست، در برخی از بیماران بعد از کارگزاری فنر در رگ خون به شکل حادی لخته می شد که پزشک مجبور می شود بیمار را مجددا به اتاق آنژیوگرافی برده و آنژیوپلاستی کند. این اتفاق گاها منجر به مرگ بیمار می شد. اضافه کردن مایعاتی که موجب رقیق شدن خون می شود به همین علت انجام می شود.

 

بطور کلی روش آنژیوپلاستی در مقایسه با عمل جراحی مثل جراحی بای پس سرخرگ کرونر درد بسیار کمتری دارد و بهبودی آن در زمان زودتری رخ می دهد. همچنین یکی از روش های موثر در زمان حمله قلبی برای باز کردن سرخ رگ همین روش آنژیوپلاستی است.

 

عوارض آنژیوپلاستی

علی رغم اینکه آنژیوپلاستی جزء درمان های کم خطر است و روشی کم تهاجم محسوب می شود، اما به هرحال خطرهای خود را دارد. در زیر به بعضی از شایع ترین آنها اشاره میکنیم:

• لخته شدن خون: همانطور که در بالا نیز به آن اشاره ای شد، لخته شدن خون در محل استنت می تواند باعث گرفتگی مجدد سرخرگ شده و موجب حمله قلبی شود. برای رفع این مشکل لازم است تا به مدت طولانی (گاها مادام العمر) از داروهای رقیق کننده مثل آسپرین استفاده شود تا خطر تشکیل لخته خون در استنت را به حداقل برساند.
• تنگی دوباره عروق: بعد از آنژیوپلاستی ممکن است که دوباره عروق تنگ شوند. به همین علت از فنر استفاده می کنند که شانس تنگی دوباره رگ را تا ۲۰ درصد کاهش می دهد. همچنین اگر از استنت هایی که دارو آزاد میکنند استفاده شود، این احتمال تا ۱۰ درصد کاهش می یابد.
• خونریزی: گاهی اتفاق می افتد که در جایی که کاتتر قرار گرفته کبودی ایجاد شود. این مورد گاهی تبدیل به خونریزی نیز می شود که در صورت شدید بودن باید برای بیمار انتقال خون انجام شود.
• پاره شدن رگ: در این مورد گاهی وقتی بالون درون رگ باد می شود باعث فشار به رگ شده و آن را پاره می کند. به همین علت پزشک باید همیشه در حین آنژیوپلاستی آماده باشد تا در صورت بروز چنین مشکلاتی سریعا بیمار را به اتاق عمل منتقل کند.

خطرات دیگری نیز در عمل آنژیوپلاستی ممکن است به وجود بیاید که نسبت به موارد گفته شده احتمال بسیار ضعیف تری دارد، از جمله:

• حمله قلبی
• مشکلات کلیوی
• سکته قلبی
• سکته مغزی
• عفونت در محل تزریق
• واکنش به رنگ
• آریتمی شدن قلب

باوجود داشتن عوارض فوق اما همچنان روش درمانی آنژیوگرافی وآنژیوپلاستی جز روش های کم خطرتر است و نسبت به عمل باز قبل اولویت بالاتری دارد.

 

منبع: نبض هوشمند سلامت