کمردرد و راه های درمان آن
کمردرد یک دلیل رایج برای غیبت از محل کار و جستجوی درمان پزشکی است. کمردرد می تواند ناراحت کننده و ناتوان کننده باشد،همچنین می تواند ناشی از آسیب، فعالیت و برخی شرایط پزشکی باشد.
کمردرد به دلایل مختلف می تواند افراد را در هر سنی تحت تاثیر قرار دهد. با افزایش سن افراد، به دلیل عواملی مانند شغل قبلی و بیماری تخریبی دیسک، احتمال ابتلا به کمردرد افزایش می‌یابد. کمردرد ممکن است با ستون فقرات استخوانی کمر، دیسک های بین مهره ها، رباط های اطراف ستون فقرات و دیسک ها، نخاع و اعصاب، عضلات کمر، اندام های داخلی شکم و لگن و پوست اطراف ناحیه کمر مرتبط باشد.
درد در قسمت بالای کمر ممکن است به دلیل اختلالات آئورت، تومورهای قفسه سینه و ستون فقرات باشد.
کمردرد یکی از شایع‌ترین دلایلی است که افراد به پزشک مراجعه می‌کنند یا از کار خود باز می‌مانند و یکی از دلایل اصلی ناتوانی در سراسر جهان است. خوشبختانه، شما می توانید اقداماتی را برای جلوگیری یا تسکین بیشتر کمردرد انجام دهید. اگر پیشگیری شکست بخورد، درمان خانگی ساده و مکانیک مناسب بدن اغلب در عرض چند هفته کمر شما را بهبود می‌بخشد و آن را کارآمد نگه می‌دارد. برای درمان کمردرد به ندرت نیاز به جراحی است.
علائم کمردرد
کمردرد می تواند از درد عضلانی تا احساس تیرکشیدگی، سوزش یا حس چاقو زدن به ناحیه دچار درد کمر متغیر باشد. علاوه بر این، درد ممکن است به پایین ساق پا کشیده شود یا با خم شدن، چرخش، بلند کردن، ایستادن یا راه رفتن بدتر شود.
چه زمانی برای کمردرد باید به پزشک مراجعه کرد؟
اکثر کمردردها به تدریج با درمان خانگی و خودمراقبتی معمولاً در عرض چند هفته بهبود می یابند. در صورت کمردرد با علائم زیر به پزشک خود مراجعه کنید:
- در چند هفته گذشته ادامه دارد
- شدید است و با استراحت بهبود نمی یابد
- به سمت پایین یک یا هر دو پا پخش می شود، به خصوص اگر درد به زیر زانو کشیده شود
- باعث ضعف، بی حسی یا گزگز در یک یا هر دو پا می شود
- با کاهش وزن غیرقابل توضیح همراه است
- در موارد نادر، کمردرد می تواند نشانه یک مشکل جدی پزشکی باشد.
- باعث مشکلات جدید روده یا مثانه می شود
- همراه با تب است
- به دنبال زمین خوردن، ضربه به کمر یا آسیب دیگر
در این موارد حتما به پزشک مراجعه کنید.
علل کمردرد
کمردرد اغلب بدون دلیلی خاصی ایجاد می شود که پزشک شما بتواند آن را با آزمایش یا مطالعه تصویربرداری شناسایی کند. شرایطی که معمولاً با کمردرد مرتبط هستند عبارتند از:
- کشیدگی ماهیچه یا رباط،بلند کردن مکرر اجسام سنگین یا یک حرکت ناهنجار ناگهانی می تواند عضلات پشت و رباط های ستون فقرات را تحت فشار قرار دهد.
- اگر در شرایط بدنی نامناسبی هستید، فشار مداوم روی کمر می تواند باعث اسپاسم عضلانی دردناک شود.
- دیسک های برآمده یا پاره شده دیسک ها به عنوان بالشتک بین استخوان ها (مهره ها) در ستون فقرات شما عمل می کنند،مواد نرم داخل دیسک می توانند برآمده یا پاره شوند و روی عصب فشار بیاورند. با این حال، میتوانید دیسکی برآمده یا پاره شده بدون کمردرد داشته باشید. بیماری دیسک اغلب به طور اتفاقی هنگامی که به دلایل دیگری عکسبرداری با اشعه ایکس ستون فقرات انجام می دهید، مشاهده می شود.
- آرتروز،استئوآرتریت می تواند کمر را تحت تاثیر قرار دهد. در برخی موارد، آرتریت در ستون فقرات می تواند منجر به باریک شدن فضای اطراف نخاع شود، وضعیتی که به آن تنگی نخاعی می گویند.
- پوکی استخوان، اگر استخوان‌های شما متخلخل و شکننده هستند، مهره‌های ستون فقرات شما ممکن است دچار شکستگی‌های دردناک شوند.
کمردرد معمولاً از فشار، تنش یا آسیب ناشی می شود.علل متداول کمردرد عبارتند از: کشیدگی عضلات یا رباط ها یک اسپاسم عضلانی تنش عضلانی دیسک های آسیب دیده صدمات، شکستگی یا سقوط.
فعالیت هایی که می توانند منجر به فشار یا اسپاسم شوند عبارتند از بلند کردن نادرست چیزی بلند کردن چیزی که خیلی سنگین است، انجام یک حرکت ناگهانی و ناخوشایند مشکلات ساختاری تعدادی از مشکلات ساختاری نیز ممکن است منجر به کمردرد شود. دیسک های پاره شده، هر مهره در ستون فقرات توسط دیسک ها محافظت می شود. اگر دیسک پاره شود، فشار بیشتری روی عصب وارد می‌شود و در نتیجه کمردرد ایجاد می‌شود. بیرون زدگی دیسک، مانند دیسک‌های پاره‌شده، دیسک برآمده می‌تواند باعث فشار بیشتر روی عصب شود. سیاتیک، یک درد شدید و شدید از باسن و پشت ساق پا عبور می کند که به دلیل فشار دادن برآمدگی یا فتق دیسک روی عصب ایجاد می شود. آرتروز، استئوآرتریت می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی در مفاصل باسن، کمر و سایر نقاط شود. در برخی موارد فضای اطراف نخاع باریک می شود که به عنوان تنگی نخاع شناخته می شود.
انحنای غیرطبیعی ستون فقرات، اگر ستون فقرات به شکل غیرعادی منحنی شود، کمردرد ایجاد می شود. به عنوان مثال می توان به اسکولیوز اشاره کرد که در آن ستون فقرات به پهلو خم می شود. پوکی استخوان، استخوان ها، از جمله مهره های ستون فقرات، شکننده و متخلخل میشوند و احتمال شکستگی های فشاری را افزایش می دهند.مشکلات کلیوی، سنگ کلیه یا عفونت کلیه می‌تواند باعث کمردرد شود.
عادت های حرکات و وضعیتی بدن
حالت یک وضعیت نشستن بسیار خمیده هنگام استفاده از رایانه می تواند به مرور زمان باعث افزایش مشکلات کمر و شانه شود. کمردرد همچنین می تواند ناشی از برخی فعالیت های روزمره یا وضعیت نامناسب بدن باشد.
نمونه های از این حرکات که موجب کمر درد میشوند عبارتند از:
- پیچش بیش از حد کمر
- سرفه یا عطسه کردن طولانی
- تنش عضلانی
- کشش بیش ازحد
- خم شدن ناخوشایند یا برای مدت طولانی هل دادن و کشیدن
- بلند کردن یا حمل چیزی سنگین
- ایستادن یا نشستن برای مدت طولانی
- فشار دادن گردن به سمت جلو، مانند هنگام رانندگی یا استفاده از رایانه
- رانندگی طولانی بدون وقفه، (حتی زمانی که قوز نکرده باشید)
- خوابیدن روی تشکی که بدن را نگه نمی دارد و ستون فقرات را مسقیم نگه می دارد
عوامل مستعدکننده (ریسک فاکتورها)
هر کسی ممکن است دچار کمردرد شود، حتی کودکان و نوجوانان. این عوامل ممکن است شما را در معرض خطر بیشتر ابتلا به کمردرد قرار دهند:
- افزایش سن، کمردرد با بالا رفتن سن، از حدود ۳۰ یا ۴۰ سالگی شروع می شود.
- عدم ورزش، عضلات ضعیف و استفاده نشده در پشت و شکم ممکن است منجر به کمردرد شود.
- اضافه وزن، وزن بیش از حد بدن فشار بیشتری را به کمر شما وارد می کند.
- بیماری ها، برخی از انواع آرتریت و سرطان می توانند به کمردرد منجر شود.
- بلند کردن نامناسب اجسام، استفاده از کمر به جای پاها می تواند منجر به کمردرد شود.
- شرایط روانی، به نظر می رسد افرادی که مستعد افسردگی و اضطراب هستند، بیشتر در معرض خطر کمردرد هستند.
- سیگار کشیدن، میزان کمردرد در افراد سیگاری افزایش یافته است. این ممکن است به این دلیل رخ دهد که سیگار کشیدن باعث سرفه بیشتر می شود که می تواند منجر به فتق دیسک شود. سیگار همچنین می تواند جریان خون به ستون فقرات را کاهش دهد و خطر پوکی استخوان را افزایش دهد.
چگونه کمردرد تشخیص داده می‌شود؟
پزشک معمولاً پس از سؤال در مورد علائم و انجام معاینه فیزیکی قادر به تشخیص کمردرد خواهد بود. تصویربرداری و سایر آزمایش‌ها ممکن است مورد نیاز باشد اگر: به نظر می رسد کمردرد ناشی از آسیب باشد، ممکن است علت زمینه ای وجود داشته باشد که نیاز به درمان دارد،درد در یک دوره طولانی ادامه دارد.
عکسبرداری با اشعه ایکس، ام آر آی یا سی تی اسکن می تواند اطلاعاتی در مورد وضعیت بافت های نرم پشت ارائه دهد.
- اشعه ایکس: می تواند هم ترازی استخوان ها را نشان دهد و علائم آرتریت یا شکستگی استخوان ها را تشخیص دهد، اما ممکن است آسیب در عضلات، نخاع، اعصاب یا دیسک ها را آشکار نکند.
- ام آر آی یا سی تی اسکن (MRI/CTS): می تواند فتق دیسک یا مشکلات بافت، تاندون ها، اعصاب، رباط ها، رگ های خونی، ماهیچه ها و استخوان ها را نشان دهد.
- اسکن استخوان: می تواند تومورهای استخوان یا شکستگی های فشاری ناشی از پوکی استخوان را تشخیص دهد. یک ماده رادیواکتیو به داخل ورید تزریق می شود. ماده رادیواکتیو در استخوان‌ها جمع می‌شود و به پزشک کمک می‌کند تا مشکلات استخوانی را با کمک دوربین مخصوص تشخیص دهد.
- الکترومیوگرافی یا EMG: تکانه های الکتریکی تولید شده توسط اعصاب در پاسخ به عضلات را اندازه گیری می کند. این آزمایش می تواند فشردگی عصب را تأیید کند، که ممکن است با فتق دیسک یا تنگی نخاع رخ دهد. در صورت مشکوک بودن به عفونت، پزشک ممکن است آزمایش خون را نیز تجویز کند.
راه های درمان کمردرد
کمردرد معمولاً با استراحت و درمان های خانگی برطرف می شود، اما گاهی اوقات درمان دارویی ضروری است.
درمان های خانگی
داروهای مسکن بدون نسخه (OTC)، معمولاً داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAID)، مانند ایبوپروفن، می‌توانند ناراحتی را تسکین دهند. استفاده از کمپرس گرم یا کمپرس یخ در ناحیه دردناک نیز ممکن است درد را کاهش دهد. استراحت پس از فعالیت های شدید می تواند کمک کننده باشد، حرکت به اطراف سفتی را کاهش می دهد، درد را کاهش می دهد و از ضعیف شدن ماهیچه ها جلوگیری می کند.
درمان پزشکی
اگر درمان های خانگی کمردرد را تسکین ندهد، پزشک ممکن است داروهای زیر، فیزیوتراپی یا هر دو را توصیه کند.
- دارو: دردی که به خوبی به مسکن های OTC پاسخ نمی دهد ممکن است نیاز به تجویز NSAID داشته باشد. کدئین یا هیدروکودون، که دارای مخدر هستند، ممکن است برای دوره های کوتاه تجویز شوند. این موارد نیاز به نظارت دقیق توسط پزشک دارند. در برخی موارد ممکن است از شل کننده های عضلانی استفاده شود. داروهای ضد افسردگی مانند آمی تریپتیلین ممکن است تجویز شوند، اما تحقیقات در مورد اثربخشی آنها ادامه دارد و شواهد متناقض هستند.
- فیزیوتراپی: اعمال گرما، یخ، اولتراسوند و تحریک الکتریکی - و همچنین برخی از تکنیک‌های آزادسازی عضله در عضلات پشت و بافت‌های نرم - ممکن است به کاهش درد کمک کند. با بهبود درد، فیزیوتراپ ممکن است برخی از تمرینات انعطاف پذیری و قدرتی را برای عضلات پشت و شکم معرفی کند. تکنیک‌هایی برای بهبود وضعیت بدن نیز ممکن است کمک کند. بیمار تشویق می شود تا تکنیک ها را به طور منظم، حتی پس از از بین رفتن درد، برای جلوگیری از عود کمردرد، تمرین کند.
- تزریق کورتیزون: اگر گزینه‌های دیگر مؤثر نباشند، ممکن است در فضای اپیدورال، اطراف نخاع تزریق شوند. کورتیزون یک داروی ضد التهابی است. به کاهش التهاب اطراف ریشه های عصبی کمک می کند. همچنین ممکن است از تزریق برای بی حس کردن نواحی که تصور می شود باعث درد می شوند استفاده شود.
- بوتاکس: بوتاکس (سم بوتولیسم)، بر اساس برخی مطالعات اولیه، تصور می شود که با فلج کردن عضلات رگ به رگ شده در اسپاسم، درد را کاهش می دهد. این تزریق ها حدود 3 تا 4 ماه موثر هستند. کشش: برای کشش کمر از قرقره و وزنه استفاده می شود. این ممکن است منجر به برگشت فتق دیسک به موقعیت خود شود. همچنین می تواند درد را تسکین دهد، اما فقط در زمانی که کشش اعمال می شود.
- درمان شناختی رفتاری (CBT): CBT می تواند با تشویق روش های جدید تفکر به مدیریت کمردرد مزمن کمک کند. ممکن است شامل تکنیک های آرام سازی و راه های حفظ نگرش مثبت باشد. مطالعات نشان داده اند که بیماران درمان گرفته از CBT تمایل دارند فعال تر شوند و ورزش کنند و در نتیجه خطر عود کمردرد را کاهش دهند.
- تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست (TENS): یک درمان محبوب برای بیماران مبتلا به کمردرد مزمن است. دستگاه TENS پالس های الکتریکی کوچکی را از طریق الکترودهایی که روی پوست قرار می گیرند به بدن می رساند.
- عمل جراحي: جراحی برای درمان کمردرد بسیار نادر است. اگر بیمار فتق دیسک داشته باشد، ممکن است یک گزینه باشد، به خصوص اگر درد مداوم و فشار عصبی وجود داشته باشد که می تواند منجر به ضعف عضلانی شود.
- تزریق سلول‌ها برای بازسازی دیسک‌های ستون فقرات: دانشمندان دانشگاه دوک، کارولینای شمالی، مواد زیستی جدیدی را توسعه دادند که می‌تواند یک شات تقویت‌کننده از سلول‌های ترمیمی را به هسته پالپوزوس دیسک برساند و به طور موثر درد ناشی از بیماری دیسک را از بین ببرد.
چگونه از کمردرد پیشگیری کنیم؟
شما ممکن است با بهبود وضعیت بدنی خود و یادگیری و تمرین مناسب بدن از بروز کمردرد جلوگیری کنید یا از عود آن جلوگیری کنید.
برای اینکه کمر خود را سالم و قوی نگه دارید لازم است به موارد زیر توجه ویژه داشته باشید:
- ورزش کنید. فعالیت‌های هوازی منظم و کم‌خطر - آنهایی که به کمر شما فشار نمی‌آورند یا تکان نمی‌دهند - می‌توانند قدرت و استقامت کمر شما را افزایش دهند و به عضلات شما اجازه عملکرد بهتری بدهند. پیاده روی و شنا انتخاب های خوبی هستند. با پزشک خود در مورد فعالیت هایی که میتوانید امتحان کنید صحبت کنید. قدرت و انعطاف عضلانی ایجاد کنید. تمرینات عضلات شکم و پشت، که عضلات هسته مرکزی شما را تقویت می کند، به حالت دادن به این عضلات کمک می کند تا مانند یک حالت طبیعی برای پشت شما با هم کار کنند.
- وزن خود را کاهش دهید. اضافه وزن عضلات پشت را تحت فشار قرار می دهد. اگر اضافه وزن دارید، کم کردن آن می تواند از کمردرد جلوگیری کند.
- سیگار کشیدن را ترک کنید. سیگار کشیدن خطر کمردرد را افزایش می دهد. این خطر با تعداد سیگارهای مصرف شده در روز افزایش می یابد، بنابراین ترک باید به کاهش این خطر کمک کند.
- از حرکاتی که کمر شما را می پیچد یا فشار می دهد خودداری کنید.
- از بدن خود به درستی استفاده کنید. درست بایستید، زیاد خم نشوید و وضعیت طبیعی لگن خودرا را حفظ کنید. اگر مجبور هستید برای مدت طولانی بایستید، یک پا را روی یک زیرپایی پایین قرار دهید تا مقداری از بار از روی کمرتان برداشته شود. وضعیت بدنی خوب می تواند استرس عضلات پشت و کمر را کاهش دهد.
- درست بنشینید. صندلی‌ای را انتخاب کنید که پشتی خوبی داشته باشد، تکیه‌گاه دست و پایه‌های چرخان داشته باشد. قرار دادن یک بالش یا حوله در قسمت کوچک پشت شما می تواند انحنای طبیعی کمر را حفظ کند. زانوها و باسن خود را در یک سطح نگه دارید. موقعیت خود را مرتباً، حداقل هر نیم ساعت یکبار تغییر دهید.
- اجسام را به درستی بلند کنید. در صورت امکان از بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید، اما اگر باید چیز سنگینی بلند کنید، اجازه دهید پاهایتان این کار را انجام دهند. پشت خود را صاف نگه دارید - بدون پیچش - و فقط در زانو خم شوید. بار را نزدیک بدن خود نگه دارید. اگر جسم سنگین یا نامناسب است، از یک همراه برای بلند کردن جسم کمک بگیرید.
از آنجایی که کمردرد بسیار رایج است، محصولات متعددی وعده پیشگیری یا تسکین کمردرد را به شما می دهند. اما هیچ شواهد قطعی مبنی بر اینکه کفش‌های مخصوص، کفی های کفش، تکیه‌گاه‌های پشتی، مبلمان با طراحی خاص یا برنامه‌های مدیریت استرس می‌توانند کمک کنند وجود ندارد. علاوه بر این، به نظر نمی رسد یک نوع تشک برای افراد مبتلا به کمردرد بهترین باشد،در صورتی که احتمالاً موضوع این است که چه چیزی برای شما راحت تر است.
در آخر
کمردرد بسیار شایع است و معمولا در عرض چند هفته یا چند ماه بهبود می یابد. درد در قسمت پایین کمر به ویژه شایع است، اگرچه می توان آن را در هر نقطه از ستون فقرات، از گردن تا باسن احساس کرد. در بیشتر موارد درد ناشی از هیچ چیز جدی نیست و معمولاً با گذشت زمان بهتر می شود. کارهایی وجود دارد که می توانید برای تسکین آن انجام دهید. اما گاهی اوقات درد می تواند مدت زیادی طول بکشد یا دوباره عود کند.
این مقاله توسط دانشجویان پزشکی سید مصطفی زمانی و عرفان باروتچی گردآوری و صحت علمی آن مورد تایئد قرار گرفت.