انواع جراحی های دهان و دندان

جراحی دهان چیست؟

جراحی دهان اصطلاحی است که به هرگونه جراحی انجام شده روی دندان ها، لثه، فک، یا ساختارهای اطراف دهان و صورت اطلاق می شود. این جراحی ها شامل طیفی گسترده از رویکردها، از جمله استخراج دندان (کشیدن دندان)، پیوند استخوان دندان)، پیوند پریودونتال (لثه)، و جراحی اصلاحی فک هستند.

جراحی دندان چرا انجام می شود؟

ممکن است بنا به دلایل مختلف به جراحی دهان نیاز پیدا کنید. در صورتی که یکی از موارد زیر را داشته باشید ممکن است دندانپزشک به شما این جراحی را توصیه نماید:

• پوسیدگی گستردة دندان
• شکستگی شدید دندان ها
• بیماری های لثه
• دندان های نهفته
• دندان های از دست رفته
• اختلالات مفصل گیجگاهی-مندیبل (TMD)
• تحلیل استخوان فک
• آپنة خواب
• سرطان دهان
• پاتولوژی دهانی خوشخیم (توده ها و برجستگی های غیرسرطانی).

انواع مختلف جراحی های دهان چه تفاوت هایی دارند؟

سالانه انواع بسیاری رویکرد جراحی دهان انجام می شوند. برخی از شایع ترین آن ها شامل استخراج دندان، پیوند استخوان دندان، ایمپلنت دندان، جراحی لثه، جراحی اصلاحی فک، جراحی آپنة خواب، و ترمیم شکاف کام و لب هستند.

استخراج دندان

استخراج دندان (کشیدن دندان) شایع ترین نوع جراحی دهان است. در صورتی که پوسیدگی شدید دندان، بیماری لثه (پریودونتیت)، ترومای دندان یا عوارض مرتبط با دندان عقل داشته باشید، ممکن است استخراج دندان به شما توصیه شود. گاه استخراج دندان برای آماده سازی برای استفاده از دندان مصنوعی یا لوازم پروستتیک دیگر انجام می شود.

بیشتر دندانپزشکان ترجیح می دهند تا جای امکان دندان های طبیعی را حفظ کنند، اما گاه برای حفظ بهداشت کلی دندان استخراج دندان ضرورت می یابد. علاوه بر این، بسیاری از دندانپزشکان استخراج دندان عقل را به عنوان اقدامی پیشگیرانه برای کاهش ریسک مشکلات حفرة دهان، تحلیل استخوان، و سایر مشکلات توصیه می کنند.

پیوند استخوان دندان

در صورت وجود تحلیل استخوان در فک، پیوند استخوان دندان ضروری است. تحلیل استخوان فک دلایل متعددی دارد. اگر دندان های طبیعی وجود داشته باشند، ریشه های دندان ها باعث تحریک اعصاب موجود در فک خواهند شد. این تحریک سیگنال هایی را به مغز ارسال می کند، تا برای حفظ استحکام و سلامت دندان ها موادمغذی به فک ارسال شوند. اگر مدتی از زمان از دست دادن دندان سپری شده باشد، زوال استخوان در آن منطقه رخ خواهد داد، چرا که هیچ ریشه ای اعصاب را تحریک نمی کند. پیوند استخوان دندان حجم و تراکم را در استخوان فک بازیابی می کند به طوری که بتوان بعدا ایمپلنت های دندان را در آن قرار داد.

گاه، ارائه دهندة خدمات ممکن است در طول جراحی لثه پیوند استخوان قرار دهد. بیماری پیشرفتة لثه نیز ممکن است باعث تحلیل و ساییدگی استخوان اطراف دندان ها شود. پیوند استخوان باعث کاهش تحرک شده و پایه ای محکم برای سالم و قوی نگهداشتن دندان ها ایجاد می کند.

ایمپلنت های دندان

ایمپلنت های دندان قابل اعتمادترین و بادوام ترین گزینه های جایگزین دندان موجود در نظر گرفته می شوند. این پایه های رزوه دار (شیاردار) کوچک که از تیتانیوم یا زیرکونیوم درجة پزشکی ساخته شده اند، در فک تعبیه شده و جایگزین ریشه های دندان از دست رفته می شوند. به محض التیام ایمپلنت ها می توان آن ها را با روکش های دندان، بریج های دندان، یا دندان مصنوعی ترمیم کرد.

جراحی پریودونتال (لثه)

اگر پریودونتیت (عفونت لثه) متوسط یا شدید داشته باشید، ممکن است متخصص لثه درمان بیماری لثه را توصیه نماید. در طول این رویکرد، برش هایی در امتداد خط لثه ایجاد شده و بافت موقتا از دندان ها دور می شود. سپس جراح ریشه های دندان را تمیز کرده، پلاک ها و باکتری های انباشته شده در زیر لثه ها را پاک می کند. در نهایت، بافت لثه سر جای خود قرار داده شده و در محل خود بخیه می شود.

ممکن است در نتیجة پریودونتیت (عفونت لثه)، پسروی (عقب رفتگی) لثه ایجاد شود. ممکن است در این موارد نیاز به پیوند لثه باشد. در طول این رویکرد، جراح منطقة تحلیل بافت را با بافت اهدایی تقویت می کند. این بافت را می توان از سقف دهان گرفته یا از بانک بافت معتبر خریداری نمود.

جراحی اصلاحی فک

جراحی اصلاحی فک که جراحی ارتوگناتیک نیز نامیده می شود به ناهنجاری های اسکلتی استخوان های فک می پردازد. این رویکرد را برای بهبود عملکرد جویدن، اصلاح ناهمترازی ها، یا عدم تقارن های صورت می توان توصیه کرد. جراحی اصلاحی فک برای برای کاهش درد ناشی از اختلال عملکردی TMJ (TMD) نیز استفاده می شود.

جراحی آپنة خواب

آپنة انسدادی خواب (OSA) زمانی رخ می دهد که بافت های پشت گلو در طول خواب عقب رفته و راه هوایی را مسدود کنند. گاه OSA با روش های محافظه کارانه ای همچون اپلاینس های دهانی یا با استفاده از دستگاه CPAP با موفقیت درمان می شود. با این حال، موارد شدید ممکن است نیاز به مداخله با جراحی داشته باشند.

ترمیم شکاف لب و کام

نوزاد متولد شده با شکاف لب دارای یک سوراخی در لب بالایی خود است، در حالی که نوزاد متولد شده با شکاف کام یک سوراخ در سقف دهان خود دارد. برخی کودکان با هر دو بیماری متولد می شوند. شکاف لب و کام زمانی ایجاد می شود که ساختارهای صورت در رحم به طور کامل تکوین نمی یابند. جراحان دهان و فک و صورت معمولا برای بازیابی عملکرد طبیعی غذاخوردن و کمک به تکوین الگوهای گفتاری مناسب در مراحل بعدی زندگی ترمیم شکاف لب و کام انجام می دهند.

چه کسی جراحی دهان را انجام می دهد؟

جراحی های روی دهان، فک، و صورت را جراح دهان و فک و صورت انجام می دهد. جراحی روی لثه ها و استخوان های پشتیبان دندان را پریودونتیست یا متخصص لثه انجام می دهد. هم جراحان دهان و هم پریودونتیست ها بعد از فارغ التحصیلی از دانشکدة پزشکی باید تحت سه تا چهار سال آموزش تکمیلی قرار گیرند.

قبل از جراحی دهان چه اتفاقی می افتد؟

ارائه دهندة مراقبت سلامت ارزیابی کاملی برای کنترل دندان ها، لثه ها، مفاصل فک، و ساختارهای اطراف انجام خواهد داد. همچنین برای به دست آوردن دیدی واضح از ریشه های دندان، استخوان فک، اعصاب، و سایر نقاط مهم دهان، اسکن اشعة ایکس و اسکن های دیگر دندان گرفته خواهند شد. آن ها با استفاده از این اطلاعات برنامة درمانی شخصی تنظیم خواهند کرد.

در طول جراحی دهان چه رخ می دهد؟

جراحی دهان گاه در مطب دندانپزشکی به صورت جراحی سرپایی انجام می شود. جراح ممکن است برای راحتی بیمار گزینه های سداسیون (بیحسی) از جمله نیتروز اکسید، داروهای خوراکی، یا سداسیون متوسط یا عمیق وریدی (IV) ارائه کند. در سایر موارد، جراحی دهان را می توان در بیمارستان و تحت بیهوشی عمومی انجام داد.

جراحی دهان چقدر طول می کشد؟

طول رویکرد وابسته به عوامل مختلف از جمله نوع جراحی دهان، تعداد دندان های درمان شده، و انتخاب یا عدم انتخاب سداسیون خواهد بود. استخراج یک دندان معمولا حدود 30 دقیقه طول می کشد، در حالی که رویکردهای نیازمند مداخلة بیشتر همچون جراحی اصلاح فک معمولا حداقل دو تا سه ساعت طول می کشند.

بعد از جراحی دهان چه رخ می دهد؟

بعد از رویکرد جراحی دهان، دستورالعمل های دقیق بعد از عمل داده خواهد شد. پیروی از این دستورالعمل ها برای کاهش ریسک خونریزی، عفونت، و سایر عوارض اهمیت دارد.

جراحی دهان پزشکی است یا دندانپزشکی؟

وقتی از بیمه صحبت می شود، بیشتر جراحی های دهان تحت مزایای دندانپزشکی قرار می گیرند. با این حال، برخی مواقع جراحی دهان تحت پوشش بیمة پزشکی قرار می گیرد. مثلا اگر درگیر حادثه ای شده و در شرایط بیمارستانی نیاز به جراحی دهان پیدا کنید، این جراحی احتمالا تحت پوشش بیمة پزشکی شما قرار خواهد گرفت. اگرچه برنامه ها و سیاست های بیمه ای موجود متفاوت می باشند، و بنابراین جزئیات را از ارائه دهندة مراقبت سلامت خود سوال نمایید. به طور خلاصه، بیمه برخی از رویکردهای جراحی دهان و نه همة آن ها را پوشش خواهد داد.

مزایای جراحی دهان چیست؟

دندان ها، لثه ها، و مفاصل فک هماهنگ با هم در جهت سلامت و عملکرد بهینة دهان عمل می کنند. هدف کلی جراحی دهان رسیدگی به هر گونه مشکلی است که با سلامت یا کیفیت زندگی تداخل دارد.

خطرات یا عوارض جراحی دهان چیست؟

همچون هر جراحی دیگری همیشه باید از خطرات یا عوارض مرتبط با جراحی دهان آگاه باشید. این خطرات یا عوارض عبارتند از:

• عفونت
• آسیب به دندان های مجاور
• حفرة خشک (شرایطی که بعد از استخراج دندان و با مختل شدن فرآیند لخته شدن خون رخ می دهد)
• بیحسی
• قطعات ریشة دندان
• مشکلات سینوس

با پیروی از دستورالعمل های بعد از عمل و مصرف همة داروها براساس دستورات تجویزی می توان ریسک این عوارض را به حداقل رساند. اگر دچار هر کدام از این عوارض جانبی شدید، برای دریافت دستورالعمل های بیشتر با ارائه دهندة مراقبت سلامت خود تماس بگیرید.

زمان بهبودی چقدر است؟

زمان بهبود در هر شخص متفاوت است، اما بیشتر افراد در حدود یک هفته بعد از جراحی احساس بهبودی می کنند. هرچه جراحی دهان وسیع تر باشد، ریکاوری نیاز به زمان بیشتری خواهد داشت. در طول این زمان، ارائه دهندة مراقبت سلامت برای راحتی داروهایی تجویز خواهد کرد.

کی می توانم به مدرسه یا سرکار بازگردم؟

بیشتر افراد در یک تا سه روز به سرکار یا مدرسه باز می گردند. در رویکردهای وسیع تر، همچون جراحی اصلاح فک، بازگشت به سرکار یا مدرسه اندکی بیشتر طول می کشد.

غذاهای نرم برای بعد از جراحی دهان

به منظور افزایش التیام از مصرف غذاهای سخت و ترد بعد از جراحی دهان پرهیز کنید. در عوض، یخچال و انبار خود را با غذاهای نرمی همچون ماست، سوپ، پاستا، پورة سیب زمینی، ماهی، پودینگ، تخم مرغ، و برنج پر کنید. برای سرمادرمانی، بستنی یخی، بستنی، و میلک شیک را امتحان کنید. غذاهای سرد به تسکین و آرام سازی منطقة جراحی کمک می کنند.

چه زمانی باید به ارائه دهندة مراقبت های سلامت خود مراجعه نمایم؟

اگر درد در دندان، لثه، یا فک دارید، بلافاصله یک قرار ملاقات با پزشک خود تنظیم کنید. اگر اخیرا تحت جراحی دهان قرار گرفته و دچار دردی که با دارو برطرف نمی شود، تب بالای 100 درجة فارنهایت یا بیشتر، یا ترشح در منطقة جراحی شده اید، بلافاصله با جراح خود تماس بگیرید. این علائم هشداردهنده ممکن است نشان دهندة عفونت باشند که باید فورا درمان شود.

کلام آخر

تکنولوژی های مدرن جراحی به ارائة مراقبت های پیشرفته با استفاده از روش های کمتر تهاجمی توسط جراح کمک می کنند. جراحی دهان می تواند سلامت دندان ها، لثه ها، و مفاصل فک شما را بازگرداند، نشانه های دردناک شما را تسکین داده، و کیفیت زندگی شما را بهبود بخشد.