انواع صداهای ریه و تشخیص آن‌ها – پیشرفته

در این مطلب می‌خواهیم به برخی دیگر از صداهای ریه بپردازیم که تشخیص آن‌ها در سطح پیشرفته تری قرار می‌گیرد. در این مقاله به ترتیب صداهای وزیکولار کاهش‌یافته، برونکوفونی طبیعی، برونکوفونی غیرطبیعی، اگوفونی (Egophony) e، اگوفونی a، پکتوریلوکی نجوایی (Whispered Pectoriloquy) طبیعی، پکتوریلوکی نجوایی غیرطبیعی، ویز بازدمی، ویز مونوفونیک، ویز پلی فونیک،‌ کراکل ابتدای دمی (رال)، کراکل انتهای دمی (رال) و استریدور را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

 

وزیکولار کاهش‌یافته

صدای وزیکولار کاهش‌یافته (Diminished vesicular sound) با شدت کمتر و ضعیف‌تر از صدای وزیکولار شنیده می‌شود. این صدا در بیمارانی شنیده می‌شود که حجم کمتری از هوا را طی تنفس با محیط تبادل می‌کنند، مانند سالمندان، افرادی که دچار ضعف هستند یا بیمارانی که تنفس سطحی دارند. وزیکولار کاهش‌یافته همچنین در افراد چاق یا کسانی که حجم عضلاتشان زیاد است در جاهایی که توده بافت بین ریه و پوست، صدا را تضعیف می‌کند شنیده می‌شود. صدای وزیکولار کاهش‌یافته نسبت دم به بازدم طبیعی، یعنی 3 به 1 یا 4 به 1 دارد.

محل سمع: قفسه سینه
وضعیت: نشسته

 

برونکوفونی (Bronchophony) طبیعی

درحالی‌که قفسه سینه بیمار را سمع می‌کنید از او بخواهید پشت سر هم «44» (44 فارسی یا 99 انگلیسی) را تکرار کند. روی مناطق سالم ریه «44» واضح شنیده نمی‌شود زیرا صدا در ریه سالم گیر می‌افتد.

محل سمع: قفسه سینه
وضعیت: نشسته

 

برونکوفونی غیرطبیعی

درحالی‌که قفسه سینه بیمار را سمع می‌کنید از او بخواهید پشت سر هم «44» (44 فارسی یا 99 انگلیسی) را تکرار کند. روی قسمت‌هایی که دچار کانسالیدیشن (Consolidation) شده‌اند «44» قابل‌ تشخیص است. دلیل آن کاهش تصفیه آکوستیک هوا در بافت ریه کانسالیده است که باعث انتقال بهتر صدا می‌شود.

محل سمع: قفسه سینه
وضعیت: نشسته

 

اگوفونی (Egophony) e

اگوفونی صدایی تودماغی است که به صدای بزغاله تشبیه شده است. اگوفونی روی نواحی غیرطبیعی ریه قوی‌تر است و در ریه سالم شنیده نمی‌شود.
از بیمار بخواهید به‌صورت مکرر بگوید «ایی» (e) و قفسه سینه‌اش را سمع کنید. روی نواحی سالم ریه صدا به‌صورت «ایی» (e) شنیده می‌شود.

محل سمع: قفسه سینه
وضعیت: نشسته

 

اگوفونی a

اگوفونی صدایی تودماغی است که به صدای بزغاله تشبیه شده است. اگوفونی روی نواحی غیرطبیعی ریه قوی‌تر است و در ریه سالم شنیده نمی‌شود.
از بیمار بخواهید مکرر بگوید «ایی» (e) و قفسه سینه‌اش را سمع کنید. روی مناطق کانسالیده ریه صدا به‌صورت «اِی» (a) شنیده می‌شود.

محل سمع: قفسه سینه
وضعیت: نشسته

 

پکتوریلوکی نجوایی (Whispered Pectoriloquy) طبیعی

ویز مونوفونیک صدایی بلند و ممتد است که در دم، بازدم یا در تمام چرخه تنفس رخ می‌دهد. اوج ثابت این صدا نوایی آهنگین ایجاد می‌کند. صدا نسبت به سایر صداهای اضافی ریه اوج کوتاه‌تری دارد. تک‌صدایی بودن ویز نشان از باریک شدن راه‌های هوایی بزرگ‌تر دارد. این صدا در قسمت‌های قدام، خلف و کنار قفسه سینه شنیده می‌شود و در نواحی ریه که دچار انسداد نسبی هستند شدیدتر شنیده می‌شوند.

محل سمع: قفسه سینه
وضعیت: نشسته

 

پکتوریلوکی نجوایی غیر طبیعی

فرکانس‌های بالای صدا در ریه ناسالم نسبت به ریه سالم، راحت‌تر به قفسه سینه منتقل می‌شوند.
از بیمار بخواهید «1، 2، 3» را چندین بار زمزمه کند و قفسه سینه‌اش را سمع کنید. هر ناحیه ریه که هنگام سمع، «1، 2، 3» در آن قابل‌فهم بود، غیرطبیعی است.

محل سمع: قفسه سینه
وضعیت: نشسته

ویز بازدمی (Expiratory wheeze)

خس خس ریه ها، یک مورد عارضی در ریه است که بطور پیوسته و آهنگین در صدای ریه افراد مبتلا وجود دارند. صدای خس خس می تواند شدت کم یا زیادی داشته باشد. خس خس های شدید، هنگام سمع صدای ریه، صدایی شبیه به صداهای تیز مانند جیغ کشیدن دارند؛ اما صدای ریه با خس خس های خفیف تر، در هنگام صمع، صدایی شبیه به ناله کردن، یا خرناس کشیدن خواهد داشت.
میزان خس خس در هر تنفس، تقریباً با میزان انسداد مجاری دستگاه تنفسی مطابقت دارد؛ به عبارت دیگر، خس خس بعلت باریک شدن مجاری تنفسی بوجود می آید.

محل سمع: قفسه سینه
وضعیت: نشسته

 

ویز مونوفونیک (Monophonic wheeze)

ویز مونوفونیک صدایی بلند و ممتد است که در دم، بازدم یا در تمام چرخه تنفس رخ می‌دهد. اوج ثابت این صدا نوایی آهنگین ایجاد می‌کند. صدا نسبت به سایر صداهای اضافی ریه اوج کوتاه‌تری دارد. تک‌صدایی بودن ویز نشان از باریک شدن راه‌های هوایی بزرگ‌تر دارد. این صدا در قسمت‌های قدام، خلف و کنار قفسه سینه شنیده می‌شود و در نواحی ریه که دچار انسداد نسبی هستند شدیدتر شنیده می‌شوند.

محل سمع: قفسه سینه
وضعیت: نشسته

 

ویز پلی‌فونیک (Polyphonic wheeze)

ویز پلی‌فونیک صدایی بلند، آهنگین و ممتد است که در دم و بازدم رخ می‌دهد. این صدا روی قدام، خلف و کنار قفسه سینه شنیده می‌شود و با آسم شدید یا COPD مرتبط است.

محل سمع: قفسه سینه
وضعیت: نشسته

 

کراکل ابتدای دمی (رال)

کراکل ابتدای دمی همان‌طور که از اسمش قابل حدس است، شروع و پایانش در بخش اول دم است. اوج آن کوتاه‌تر از کراکل‌های انتهای دمی است. این صدا ممکن است در اثر سرفه بیمار کاهش یابد یا از بین برود. کراکل ابتدای دمی، نشان‌دهنده کاهش حجم FEV1 و مشخصه COPD است.

محل سمع: قفسه سینه
وضعیت: نشسته

 

کراکل انتهای دمی (رال)

کراکل انتهای دمی اواخر دم شروع می‌شود و شدتش افزایش می‌یابد. اغلب اوج بلندتری دارد و بلندی صدای آن ممکن است متغیر باشد. این صدای اضافی ریه به صدای باز شدن چسب دوطرفه پارچه شباهت دارد. کراکل انتهای دمی روی قسمت‌های پایینی خلف ریه شنیده می‌شود، ممکن است با تغییر پوزیشن یا چندین نفس عمیق از بین برود و با سرفه تغییری نمی‌کند.

محل سمع: قفسه سینه
وضعیت: نشسته

 

استریدور (Stridor)

استریدور در اثر باریک شدن یا انسداد مجرای هوای فوقانی ایجاد می‌شود. استریدور معمولاً بدون استتوسکوپ هم شنیده می‌شود. این صدا در 10 تا 20 درصد بیمارانی که اکستوبه می‌شوند شنیده می‌شود.
استریدور صدای تنفسی بلندی با اوج بالا است که حین دم شنیده می‌شود اما ممکن است در تمام چرخه تنفس هم شنیده شود که علتش بدتر شدن حال بیمار است. در کودکان احتمال دارد صدای استریدور در وضعیت سوپاین بیشتر شود.
علل استریدور پرتوزیس (pertussis)، کروپ (croup)، اپیگلوتیس (epiglottis) و آسپیراسیون‌ (aspiration) هستند.

محل سمع: قفسه سینه
وضعیت: نشسته

 

منبع: www.easyauscultation.com