انواع صداهای ریه و تشخیص آن‌ها - مقدماتی

سمع و معاینه ریه

ریه یکی از اعضای اصلی بدن محسوب می شود چرا که انسان برای زنده ماندن به تنفس نیازمند است، به همین دلیل ریه های انسان نقش اساسی در حفظ عملکرد صحیح اندام ها ایفا می کنند.
هنگام انجام عمل دم، ریه های سالم اکسیژن را دریافت کرده و آن را به جریان خون منتقل می کنند تا اکسیژن از طریق خون به اندام ها و سلول های سراسر بدن ارسال شود. هنگام انجام عمل بازدم، ریه های سالم دی اکسید کربن را از بدن خارج می کنند. 
افراد بسیاری هستند که از بیماری های ریوی همچون آسم، برونشیت، سل، آمفزیم و... رنج می‌برند. برای سالم نگه داشتن ریه ها باید به نشانه هایی که به بروز مشکل در این اندام اشاره می‌کنند توجه کافی داشته باشید، نشانه هایی مانند: سرفه مداوم، تنگی نفس، افزایش مخاط، خس خس مداوم .....
برای اطمینان و تشخیص نوع مشکل، ریه های شما نیاز به بررسی و معاینات ریوی دارند. معاينات ريوی، بخشی از معاينات سمعی هستند كه به وسيله گوشی پزشكی انجام می شوند. در اين مقاله به توضيح مقدمات معاينات ريوی پرداخته ايم.

 

صداهای طبیعی ریه

وزیکولار (Vesicular) - نرمال

در حالت طبیعی هنگام سمع صدای ریه‌ها صدایی وزیکولار شنیده می‌شود. صدایی آهسته و کم اوج که در طول دم و دوسوم ابتدایی بازدم شنیده می‌شود و در یک‌سوم نهایی بازدم به‌تدریج از بین می‌رود. صدای وزیکولار رایج‌ترین صدایی است که در سمع صدای ریه‌ها و در اکثر سطح ریه‌ها شنیده می‌شود.

محل سمع: قفسه سینه
وضعیت: نشسته
 

برونشیال (Bronchial)

صدای تنفس برونشیال صدایی توبولار و در مقایسه با صدای وزیکولار دارای اوج بلندتری است. صدای برونشیال به‌صورت طبیعی روی تراشه شنیده می‌شود.
بین دم و بازدم، وقفه مشخصی در صدا وجود دارد. نسبت صدای دم به بازدم 1 به 3 است.

محل سمع: قفسه سینه
وضعیت: نشسته

 

برونکووزیکولار (Bronchovesicular)

برونکووزیکولار صدایی طبیعی است که در میانه قفسه سینه یا پشت قفسه سینه، بین کتف‌ها شنیده می‌شود. آمیخته‌ای از اوج صدای برونشیال تنفس که نزدیک تراشه شنیده می‌شود و صدای وزیکولار آلوئول‌ها را منعکس می‌کند. مدت آن در دم و بازدم یکسان است و

نسبتی یک‌به‌یک دارد.

محل سمع: قفسه سینه
وضعیت: نشسته

 

صداهای اضافی ریه

کراکل فاین (رال) - (Rales) Fine crackle

کراکل فاین صدایی کوتاه، منقطع و با اوج بلند است. کراکل‌ فاین صدایی شبیه سوختن چوب در شومینه یا باز شدن چسب‌ دوطرفه پارچه یا مچاله شدن سلفون دارد. کراکل که پیش‌تر به آن رال گفته می‌شد در هر دو فاز تنفس شنیده می‌شود. کراکل‌هایی که ابتدای دم و بازدم شنیده می‌شوند مؤید وجود برونشیت مزمن هستند. کراکل‌های انتهای دم ممکن است پنومونی، CHF یا آتلکتازی باشد.

محل سمع: قفسه سینه
وضعیت: نشسته
 

کراکل کورس (رال) - Coarse crackle (Rales)

کراکل کورس، صدایی منقطع و کوتاه است. در مقایسه با کراکل فاین صدایی بلند‌تر، کم اوج‌تر و طولانی‌تر دارد. همچنین صدای کراکل کورس به صدای حباب تشبیه شده است. اگرچند تار مو را بین انگشتانتان بگیرید و آن‌ها را نزدیک گوشتان به هم بمالید، صدایی شبیه کراکل کورس خواهید شنید.

محل سمع: قفسه سینه
وضعیت: نشسته
 

ویز (Wheeze)

ویز صدای اضافه‌ای است که به‌صورت ممتد و آهنگین شنیده می‌شود. اوج ویز ممکن است کوتاه یا بلند باشد. ویزهایی که اوج بلندی دارند معمولاً شبیه جیغ یا سوت شنیده می‌شوند و آن‌هایی که اوج کوتاه‌تری دارند مانند خروپف یا ناله هستند.
اینکه در چرخه تنفس، چه میزانی از صدا به‌صورت ویز شنیده شود به‌طور مستقیم با میزان انسداد مجاری هوایی ارتباط دارد. ویز در اثر باریک شدن راه‌های هوایی ایجاد می‌شود.

 

محل سمع: قفسه سینه
وضعیت: نشسته

 

رونکای (Rhonchi) - ویزهایی با اوج کم

ویزهایی با اوج کم (رونکای) از صداهای اضافی ریه، ممتد و با اوج کم هستند که هم در دم و هم در بازدم می‌توانند وجود داشته باشند و به ویز شباهت دارند.
رونکای در برونش رخ می‌دهد و در بخشی از قفسه سینه شنیده می‌شود که برونش‌ها قرار دارند نه روی آلوئول‌ها. رونکای معمولاً پس از سرفه از بین می‌رود.

 

محل سمع: قفسه سینه
وضعیت: نشسته
 

پلورال راب (Pleural Rubs)

پلورال راب صدایی منقطع یا ممتد، مانند صدای سایش است که به صدای راه رفتن روی برف تازه یا مالش دوتکه چرم روی‌هم شباهت دارد. پلورال راب در اثر سرفه تغییری نمی‌کند. این صدا در اثر تماس دو سطح ملتهب با یکدیگر ایجاد می‌شود. برای مثال پلوریت می‌تواند منجر به شنیده شدن پلورال راب شود.
حین سمع، پلورال راب معمولاً در محلی مشخص روی قفسه سینه لوکالیزه می‌شود. همچنین اغلب به‌صورت گاه‌به‌گاه شنیده می‌شود.
به دلیل اینکه این صدا هنگام حرکت قفسه سینه شنیده می‌شود، هنگام دم و بازدم ظاهر می‌شود. پلورال راب هنگامی‌که بیمار نفس خود را نگه می‌دارد قطع می‌شود. اگر صدای سایش حتی هنگامی‌که بیمار نفسش را نگه می‌دارد هم ادامه داشته باشد، ممکن است صدای فریکشن راب پریکاردیال باشد.

محل سمع: قفسه سینه
وضعیت: نشسته

 

سعی کردیم در این مقاله انواع صداهای ریه اعم از طبیعی و اضافی را مورد بحث قرار دهیم و صداهای طبیعی مثل وزیکولار - نرمال، برونشیال و برونکووزیکولار و صداهای اضافی مثل کراکل فاین (رال)، کراکل کورس (رال)، ویز، رونکای و پلورال راب را بیشتر بشناسیم.

منبع: www.easyauscultation.com