کلسترول بالا چه عوارضی دارد؟

کلسترول یک ماده با قوام موم است که در خون شما یافت می شود. بدن شما برای ساخت سلول های سالم به کلسترول نیاز دارد، اما سطوح بالای کلسترول می تواند خطر ابتلا به بیماری های قلبی را افزایش دهد.

کلسترول بالا، می تواند رسوبات چربی در رگ های خونی شما ایجاد کند. در نهایت، این رسوبات انباشته شده و جریان خون کافی در شریان های شما را دشوار می کند. گاهی اوقات، این رسوبات می توانند ناگهان بشکنند و لخته ای تشکیل دهند که باعث حمله قلبی یا سکته می شود. کلسترول بالا می تواند ارثی باشد، اما اغلب نتیجه انتخاب شیوه زندگی ناسالم است،که آن را قابل پیشگیری و درمان می کند. یک رژیم غذایی سالم، ورزش منظم و گاهی اوقات مصرف دارو می تواند به کاهش کلسترول بالا کمک کند.

 

کلسترول بالا چه علامتی دارد؟

در واقع کلسترول بالا هیچ علامتی ندارد. آزمایش خون تنها راه تشخیص وجود آن است.

 

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

طبق گفته موسسه ملی قلب، ریه و خون (NHLBI)، اولین غربالگری کلسترول فرد باید در سنین ۹ تا ۱۱ سالگی انجام شود و سپس هر پنج سال یک بار پس از آن تکرار شود. NHLBI توصیه می کند که غربالگری کلسترول هر یک تا دو سال برای مردان ۴۵ تا ۶۵ سال و زنان ۵۵ تا ۶۵ سال انجام شود. افراد بالای ۶۵ سال باید سالانه آزمایش کلسترول را انجام دهند.

اگر نتایج آزمایش شما در محدوده مطلوب نباشد، پزشک ممکن است اندازه گیری های مکرر را توصیه کند. همچنین اگر سابقه خانوادگی کلسترول بالا، بیماری قلبی یا سایر عوامل خطر مانند دیابت یا فشار خون بالا دارید، ممکن است پزشک آزمایش‌های بیشتری را پیشنهاد دهد.

 

عوامل ایجاد کننده کلسترول بالا

کلسترول از طریق خون شما منتقل می شود و به پروتئین ها متصل می شود. این ترکیب پروتئین و کلسترول لیپوپروتئین نامیده می شود. بر اساس آنچه که لیپوپروتئین حمل می کند، انواع مختلفی از کلسترول وجود دارد که عبارتند از:

لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL)

LDL، کلسترول "بد"، ذرات کلسترول را در سراسر بدن شما حمل می کند. کلسترول LDL در دیواره رگ های شما جمع می شود و آنها را سخت و باریک می کند.

لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL)

HDL، کلسترول "خوب"، کلسترول اضافی را جمع می کند و آن را به کبد شما باز می گرداند.

 

 

در پروفایل لیپیدی معمولاً تری گلیسیرید، نوعی چربی در خون را نیز اندازه گیری می کند. داشتن سطح تری گلیسیرید بالا نیز می تواند خطر ابتلا به بیماری قلبی را افزایش دهد.

عوامل به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:

۱. عواملی که می‌توانید کنترل کنید

مانند کم تحرکی، چاقی و رژیم غذایی ناسالم که در بالا بردن سطوح کلسترول و تری گلیسیرید نقش دارند.

۲. عواملی که نمی‌توانید کنترل کنید

عوامل خارج از کنترل شما نیز ممکن است نقش داشته باشند. به عنوان مثال، ترکیب ژنتیکی شما ممکن است حذف کلسترول LDL از خون را برای بدن شما دشوارتر کند یا آن را در کبد تجزیه کند.

شرایط پزشکی که می تواند باعث سطح کلسترول ناسالم شود عبارتند از:

• بیماری مزمن کلیوی
• دیابت
• HIV/AIDS
• کم کاری تیروئید
• لوپوس

سطوح کلسترول همچنین می تواند با برخی از انواع داروهایی که ممکن است برای سایر مشکلات سلامتی مصرف کنید، بدتر شود، مانند:

• آکنه
• سرطان
• فشار خون بالا
• HIV/AIDS
• ریتم های نامنظم قلب
• پیوند عضو

 

چه عواملی خطر ابتلا به  کلسترول بالا را افزایش می‌دهد؟

عواملی که می توانند خطر ابتلا به کلسترول ناسالم را افزایش دهند عبارتند از:

رژیم غذایی ضعیف

 مصرف بیش از حد چربی های اشباع شده یا چربی های ترانس می تواند منجر به سطوح ناسالم کلسترول شود. چربی های اشباع شده در تکه های چرب گوشت و لبنیات پرچرب یافت می شود. چربی های ترانس اغلب در میان وعده ها یا دسرهای بسته بندی شده یافت می شوند.

 

چاقی

داشتن شاخص توده بدنی (BMI) ۳۰ یا بیشتر، شما را در معرض خطر کلسترول بالا قرار می دهد.

عدم انجام ورزش

ورزش به افزایش HDL بدن شما، یعنی کلسترول "خوب" کمک می کند.

سیگار کشیدن

کشیدن سیگار ممکن است سطح HDL، کلسترول "خوب" را کاهش دهد.

الکل

نوشیدن بیش از حد الکل می تواند سطح کلسترول شما را افزایش دهد.

سن بالا

حتی کودکان خردسال نیز ممکن است کلسترول ناسالم داشته باشند، اما سطوح بالای کلسترول در افراد بالای 40 سال بسیار شایع تر است. با افزایش سن، کبد شما کمتر قادر به حذف کلسترول LDL می شود.

 

 کلسترول بالا چه عوارضی دارد؟

کلسترول بالا می تواند باعث انباشته شدن خطرناک کلسترول و سایر رسوبات روی دیواره شریان ها شود (آترواسکلروز). این رسوبات (پلاک ها) می توانند جریان خون را از طریق شریان های شما کاهش دهند که می تواند باعث عوارض زیر میشوند:

 

۱. فشار خون بالا

اگر شریان‌های سراسر بدن به دلیل رسوب پلاک باریک شوند، فشار خون شما افزایش می‌یابد. این به این دلیل است که رگ‌های خونی شما دیگر نمی‌توانند به طور مؤثری شل شوند تا اجازه دهند خون شما در سطح فشار سالم حرکت کند. هم کلسترول بالا و هم فشار خون بالا «قاتل‌های خاموش هستند، به این معنا که هیچ علامت مستقیمی ندارید»، مگر اینکه سطح آن بسیار بالا باشد. اما هر دو می توانند به مرور زمان به رگ های خونی شما آسیب برسانند و خطر ابتلا به مشکلات سلامتی بیشتر را افزایش دهند.

 

۲. بیماری عروق کرونر

بیماری عروق کرونر زمانی ایجاد می شود که رسوبات پلاکی در شریان های خون رسانی به قلب ایجاد شود. در ابتدا این باریک شدن ممکن است هیچ علامتی یا مشکل آشکاری ایجاد نکند. اگر فردی مبتلا به بیماری عروق کرونر است، اما حمله قلبی نداشته است، و با استنت درمان شده است یا با دارو کنترل می‌شود، عضله قلب می‌تواند عملکرد طبیعی باشد اما اگر پلاک در عروق کرونر جریان خون را به اندازه کافی کاهش دهد، می تواند منجر به نارسایی قلبی، ناتوانی قلب در پمپاژ خون کافی در سراسر بدن شود. و اگر لخته خون در عروق کرونر ایجاد شود، می تواند منجر به حمله قلبی شود.

۳. درد قفسه سینه (آنژین صدری)

درد قفسه سینه یکی از علائم رایج کاهش جریان خون به قلب به دلیل تجمع پلاک در عروق کرونر است. اگر برای درد قفسه سینه به پزشک مراجعه کنید، یکی از اولین چیزهایی که آنها شروع به فکر کردن به آن خواهند کرد بیماری عروق کرونر است. هنگامی که یک انسداد به شدت جریان خون را به قلب کاهش می دهد، عضله قلب اکسیژن مورد نیاز خود را دریافت نمی کند، که این وضعیت به نام ایسکمی شناخته می شود؛این ایسکمی می‌تواند گیرنده‌های درد را فعال کند. در حالی که پزشک شما می تواند داروهایی را برای کاهش درد قفسه سینه در این شرایط تجویز کند،صرفا درمان درد مشکل اساسی رسوب پلاک را برطرف نمی کند و درمان اصلی پایین آوردن سطح کلسترول و تری گلیسیرید خون است.

 

۴. حمله قلبی

حمله قلبی زمانی رخ می دهد که جریان خون به قلب مسدود شود. انسداد معمولاً به دلیل تجمع پلاک (چربی و کلسترول) در شریان‌های شما ایجاد می‌شود. گاهی اوقات پلاک می تواند پاره شود و باعث تشکیل لخته خون شود. کلسترول بالا تنها عامل در تشکیل اولیه پلاک در عروق کرونر شما نیست،هنگامی که این پلاک تشکیل می‌شود، کلسترول بالاتر می‌تواند منجر به بی‌ثباتی بیشتر در آن پلاک شود که خطر حمله قلبی را افزایش می‌دهد.

 

۵. سکته مغزی

سکته مغزی زمانی اتفاق می افتد که لخته خون به مغز می رسد و این اندام(مغز)را از اکسیژن و سایر مواد مغذی محروم می کند. مانند حمله قلبی، هر چه این ناحیه از اکسیژن بیشتر محروم شود، آسیب دائمی بیشتری رخ می دهد. ما در مورد عوامل خطر یکسانی برای حمله قلبی و سکته صحبت می‌کنیم،این به این دلیل است که اگر کلسترول شما بالا باشد و پلاک در شریان‌های شما جمع شود، بر شریان‌هایی که به قلب شما منتهی می‌شوند و همچنین آنهایی که به مغز شما منتهی می‌شوند، تأثیر می‌گذارد.

 

۶. بیماری شریان محیطی

وقتی کلسترول بالا منجر به تجمع پلاک در رگ‌های خونی شما می‌شود، قلب و مغز شما تنها مناطقی نیستند که می‌توانند دچار  مشکل شوند. همچنین ممکن است کاهش جریان خون به عضلات پاها را تجربه کنید. اگر کسی یک شریان مسدود شده در پا داشته باشد که جریان خون به عضله را مسدود می‌کند، [آنها] از درد شامی خواهند بود؛درد آنها به این صورت است که زمانی که شروع به راه رفتن می کنند، درد پا را احساس می کنند و زمانی که راه رفتن را متوقف می کنند، این درد از بین می رود.

درد در بیماری شریانی محیطی به دلیل کاهش اکسیژن به عضلات پا است، همانطور که درد قفسه سینه ناشی از بیماری عروق کرونر به این دلیل است که قلب اکسیژن کافی دریافت نمی کند.

 

۷. بیماری مزمن کلیه

اکثر مردم کلیه‌های خود را اندام‌هایی نمی‌دانند که ممکن است در اثر کلسترول بالا آسیب ببینند، اما رگ‌های باریک که به کلیه‌ها منتهی می‌شوند در سطوح کلسترول بالا به مشکل بر میخورند. اگر انسداد قابل توجهی ایجاد شود، به مرور زمان کلیه‌ها از اکسیژن محروم می‌شوند و باعث آسیب دائمی می‌شوند. یکی از علائم احتمالی انسداد عروق کلیه فشار خون بالا است که به درمان با دارو پاسخ نمی دهد. این به این دلیل است که کلیه ها با فیلتر کردن مایعات موجود در بدن ما، از جمله در خون، نقش کلیدی در تنظیم فشار خون دارند.

 

۸. بیماری آلزایمر

در جولای ۲۰۲۱، لنست یک مطالعه مشاهده‌ای را روی ۱.۸ میلیون نفر منتشر کرد که نشان داد سطح کلسترول LDL بالا در میانسالی با خطر متوسط ​​ابتلا به زوال عقل، از جمله بیماری آلزایمر مرتبط است. این نشان می دهد که کلسترول LDL بالا یک عامل خطر جدید کشف شده برای زوال عقل است، اگرچه محققان هیچ رابطه ثابتی برای سطح کلسترول HDL و تری گلیسیرید پیدا نکردند. در زمان نگارش، محققان پزشک هنوز دقیقاً تعیین نکرده اند که چگونه زوال عقل و کلسترول بالا ممکن است مرتبط باشند.

 

پیشگیری از کلسترول بالا

همان تغییرات سبک زندگی سالم برای بهبود عملکرد قلب می تواند در وهله اول از داشتن کلسترول بالا جلوگیری کند. برای کمک به جلوگیری از کلسترول بالا، می توانید:

• از یک رژیم غذایی کم نمک استفاده کنید که بر میوه ها، سبزیجات و غلات کامل تاکید دارد
• مقدار چربی های حیوانی را محدود کنید و از چربی های خوب در حد اعتدال استفاده کنید
• وزن اضافی خود را کاهش دهید و وزن خود را در محدوده نرمال حفظ کنید
• سیگار کشیدن را ترک کنید
• در بیشتر روزهای هفته حداقل ۳۰ دقیقه ورزش کنید
• الکل ننوشید
• استرس خود را مدیریت کنید

این موارد میتواند به پایین آوردن و حفظ کلسترول در سطوح نرمال کمک کند.

 

به طور خلاصه

کلسترول بالا یک مشکل بسیار رایج در تمام کشورها است در واقع، طبق گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) منبع مورد اعتماد، نزدیک به ۹۴ میلیون بزرگسال ایالات متحده در سنین ۲۰ سال یا بیشتر دارای کلسترول بالای مرزی هستند.

با این حال، از آنجایی که این وضعیت اغلب می‌تواند بدون هیچ علامت واقعی ظاهر شود، حتی ممکن است تا زمانی که به پزشک خود مراجعه نکنید، ندانید که به آن مبتلا هستید. کلسترول بالا با بسیاری از مشکلات پزشکی ارتباط تنگاتنگی دارد. این بدان معناست که می تواند باعث شروع برخی مشکلات جدی شود (مانند بیماری عروق کرونر)،اما می تواند در نتیجه سایر بیماری ها، به ویژه بیماری هایی که باعث التهاب در بدن شما می شوند (مانند لوپوس) نیز رخ دهد. افراد مبتلا به کلسترول بالا اغلب دچار فشار خون بالا نیز می شوند.هرچند میتوان با راهکارهای توصیه شده و درمان دارویی سطوح کلسترول خون را در محدوده طبیعی حفظ کرد.

 

این مقاله توسط سید مصطفی زمانی،اکسترن پزشکی گردآوری و صحت علمی آن مورد تائید قرار گرفت.